Poradnik Nauczycielski (Teacher's Guide)

Wprowadzenie

Ludzie widzący ujawniają wiele obaw, błędnych wyobrażeń i stereotypów wobec ślepoty. Mają one bezpośrednie i niepożądane konsekwencje dla ludzi niewidomych i słabowidzących*. Celem przedstawianej "Teczki Nauczycielskiej" jest prezentacja faktów dotyczących ślepoty i słabowidzenia*. Doprowadzi to do obalenia niektórych mitów i stereotypów oraz pokazania dzieciom widzącym, w jaki sposób mogą one pomóc niewidomym i słabowidzącym* rówieśnikom. Nie tylko będzie to miało wpływ na rozwój osobisty i społeczny dzieci, ale można mieć nadzieję, że doprowadzi również do podniesienia standardu ich życia. Kalectwo jest często widziane jako jakieś wielkie nieszczęście, które jest pierwszoplanową, często jedyną cechą charakterystyczną, stosowaną do opisu osoby niepełnosprawnej. Widzi się jej kalectwo a nie człowieka (osobę). W rezultacie ludzie niepełnosprawni są często inaczej traktowani od reszty społeczeństwa. Są oni widziani bardziej jako osoby wzbudzające litość niż jako osoby, które mają własne, pełne prawa. Opinia ta przyczynia się do odmowy im podstawowych praw i pełnej odpowiedzialności. Szczególnie dotyczy to ludzi niewidomych i słabowidzących*. Wiele ankiet (wywiadów) wskazuje, że ślepota jest kalectwem, którego obawia się większość ludzi. Czy tak powinno być?
Przede wszystkim należy podkreślić fakt, że ślepota i słabowidzenie* mogą być bardzo przerażające i frustrujące. U ludzi niewidomych i słabowidzących* pojawiają się stresy wtedy, gdy próbują odszukać właściwe przejście przez ruchliwą ulicę, kiedy nie widzą samochodu, krawężnika czy świateł sygnalizacyjnych. Zaznaczyć jednak należy, że u wielu słabowidzących* nie powoduje to aż takich przeżyć.
Wielu ludzi niewidomych może wykonywać wiele czynności, które wykonują ludzie widzący. Jedyną różnicą jest to,że mogą oni potrzebować pomocy i wsparcia przy wykonywaniu czynności trochę innym sposobem niż widzący.
Największym problemem, z którym spotykają się ludzie słabowidzący*, nie jest ich kalectwo, ale inni ludzie.
Każde upośledzenie może uczynić z człowieka kalekę. Osoba ze słabowidzeniem* np. może być niezdolna do czytania zwykłego druku albo do patrzenia w dal. Społeczeństwo uważa, że taka osoba nie może wykonywać takiej samej pracy, jak ludzie pełnosprawni. To społeczeństwo nie potrafi zapewnić właściwych udogodnień i usług dostosowanych do potrzeb słabowidzących*.
Dlaczego zatem ludzie mają takie negatywne wyobrażenia i poglądy na temat ludzi słabowidzących?
Jest to bardzo szerokie zagadnienie, ponieważ większość podtrzymywanych opinii o ślepocie narasta przez ignorancję, strach, poczucie winy i bezcelowej litości.
Wielu ludzi widzących jest nieuświadomych w zakresie ślepoty. W pewnym stopniu jest to spowodowane faktem, iż dawniej ludzie niewidomi podlegali jedynie segregacji w szkołach specjalnych i zakładach pracy chronionej.
Jest bardzo łatwo nie rozumieć kogoś, kogo nigdy nie widziałeś, szczególnie jeśli słuchasz mitów i stereotypów na ten temat przekazywanych przez media. Prasa i telewizja często opisują ludzi słabowidzących jako "ślepych"*. "Ślepi" są albo dotknięci straszliwym schorzeniem, z którego się nigdy nie wyleczą, albo walczą oni dzielnie, aby przezwyciężyć niezwykłą przeciwność losu. Nie wydaje się także, żeby żyli normalnym życiem, tak jak każdy inny człowiek. Ten fałszywy obraz jest jeszcze wzmacniany przez stosowanie takich pojęć jak "cierpienie", które wytwarzają uproszczone i nieprawdziwe stereotypy. Takie stereotypy ukrywają fakt, że pośród prawie miliona osób w tej ogromnej, różnorodnej grupie każda osoba z niepełnosprawnością (nie tylko wzroku) jest indywidualnością samą w sobie.
Wielu z nas jest przerażonych tym czego nie może pojąć tj. gdy ktoś wygląda i zachowuje się inaczej niż to przewiduje tzw. "norma".
Niektórzy ludzie słabowidzący* w rzeczywistości wyglądają inaczej, a niektórzy mają odmienne nawyki. Wydaje się to dziwne dla ludzi pełnosprawnych. Wielu ludzi czuje się winnymi i zakłopotanymi w odniesieniu do kalectwa. Zwykle jest nam przykro, że oni, tj. niepełnosprawni znaleźli się w takiej sytuacji; natomiast potem dziękujemy niebiosom, że nie jesteśmy tacy, jak oni (pomijamy fakt, że jesteśmy nimi - 1 osoba na 10 w Wielkiej Brytanii ma jakieś zaburzenie lub jakąś formę niepełnosprawności. Rezultatem tego poczucia winy jest sympatia i współczucie dla ludzi niewidomych, ale bardzo mało prawdziwego zrozumienia ich sytuacji życiowej.
Trzeba stwierdzić, że większość ludzi niewidomych i słabowidzących* może potrzebować pomocy i pewnego rodzaju wsparcia ze strony osób widzących.
Ludzie widzący mogą pomóc w najróżniejszy sposób np. przy przejściu przez ruchliwą ulicę, w robieniu zakupów, czy też przez zwiększenie środków finansowych przeznaczonych na instytucje charytatywne i społeczne takie jak RNIB.
Niestety, pomoc obecnie oferowana jest jeszcze niewystarczająca.
Ważną rzeczą jest to, że nie można do tej działalności zmuszać ludzi. Każda osoba niewidoma i słabowidząca* ma różne zdolności i potrzeby. Co jest odpowiednie dla jednej osoby może być nieużyteczne dla innej. Jedynym sposobem oceny tego zjawiska jest przeprowadzenie wywiadu, ponieważ każdy ma prawo wyboru i może potrzebować lub nie potrzebować pomocy.

*Słabowidzenie, słabowidzący są mało precyzyjnymi, dosłownymi tłumaczeniami angielskich określeń: visual impairment, the visually impaired. Samo słowo impairment może sugerować osłabienie lub pogorszenie działania jakiejś ważnej funkcji organizmu (np. widzenia) z powodu uszkodzenia lub schorzenia chorobowego. W tyflopedagogice visual impairment, the visually impaired mogą być stosowane w znaczeniu szczątkowego widzenia, niedowidzenia, czy też osób szczątkowo widzących i niedowidzących. Natomiast, co ważne, nie odnoszą się do osób całkowicie pozbawionych zdolności widzenia (ang. total blindness, totally blind)czyli do przypadków całkowitej ślepoty (por. A.S.Reber, 1985). Jednak trzeba pamiętać także i o tym, że pospolity angielski termin blindness i jego przymiotnikową formę blind można rozumieć nie tylko jako całkowitą ślepotę, ale również jako poziom zdolności widzenia osoby wyrażony ostrością widzenia (20/200) po korekcji szkłami lub jako ograniczenie jej pola widzenia do przestrzeni zawartej w 20 stopniach lub nawet w mniejszym obszarze (tamże). Tak więc wszystkie omawiane specjalistyczne, anglojęzyczne terminy, stosowane w tyflopedagogice nie cechują się doskonałą klarownością. Podobnie jest w języku polskim.

Cele i format teczki nauczycielskiej

  1. Upowszechnić materiały dydaktyczne poszerzone o treści dotyczące inwalidztwa wzrokowego.
  2. Zwiększać świadomość tyflologiczną dzieci i nauczycieli.
  3. Korygować powszechnie spotykane mylne wyobrażenia osób widzących na temat inwalidztwa wzrokowego.
  4. Pokazać w jaki sposób ludzie widzący mogą pomóc ludziom z inwalidztwem wzroku.
  5. Stymulować społeczny i indywidualny rozwój dzieci oraz kształtować u nich poczucie odpowiedzialności.

Do kogo teczka jest adresowana?

Teczkę opracowano dla dzieci ze szkół podstawowych, średnich typu middle oraz dla nauczycieli. Może być ona wykorzystywana także przez wychowawców. Jest przydatna dla dzieci i młodzieży.

Format teczki

Prezentowana wielofunkcyjna teczka została zaprojektowana tak, aby zaspokoić potrzeby szerokiej rzeszy nauczycieli i młodych wychowawców. Opracowanie jest dość elastyczne, żeby mogło być dostosowane do indywidualnych cech i potrzeb dziecka.
Teczka zawiera wystarczającą liczbę materiałów i informacji na temat edukacji osób z inwalidztwem wzroku. Można ją stosować w ramach całościowego programu nauczania w danym roku. Teczka nauczycielska Finding out about blindness może być wykorzystana jako podstawa dla opracowania innych programów, np. takich jak: "porozumiewanie się", "my sami o sobie", "zmysły". Informacje dotyczące tych ośrodków tematycznych są podane na stronie 12. Opracowanie to jest napisane w formie zabawowej, interesującej i bogatej w informacje. Zawiera wiele praktycznych zajęć dla dzieci. Autorzy wierzą, że dzieci zrozumieją i zapamiętają zajęcia lepiej, jeśli same w nich będą brały udział.

Narodowy program nauczania

Teczkę tak opracowano, aby zrealizować cele kluczowe na wyższym poziomie nauczania. Jest ona wykorzystywana do nauczania wszystkich podstawowych przedmiotów, będąc jednocześnie programem indywidualnej, społecznej i zdrowotnej edukacji.
Indeks przedmiotów realizowanych na indywidualnych lekcjach jest podany w dalszej części opracowania. Cele dla każdego z wiodących przedmiotów nauczania podano także w dalszej części teczki.

Części składowe teczki

Teczka nauczycielska zawiera konspekty lekcji, karty aktywności, karty informacyjne i inne materiały. Pełna lista poszczególnych części jest podana dalej.

Dodatkowe środki dydaktyczne

Dodatkowe środki dydaktyczne są podane w wykazie na końcu poradnika. Zawierają nazwy i adresy organizacji, pod którymi możemy się zaopatrzyć w użyteczne materiały i informacje. Najważniejszymi środkami dydaktycznymi są:

Metodyk z RNIB

RNIB jest państwową organizacją społeczną mającą dużo oddziałów regionalnych. Dysponuje metodykami, którzy mogą wizytować szkoły lub grupy młodzieżowe. Metodycy zabierają ze sobą szereg specjalnych pomocy optycznych i prowadzą pracę edukacyjną w całej szkole. W celu uzyskania dokładniejszych informacji należy skontaktować się z Biurem Społecznej Edukacji Narodowej przy RNIB.

Kolejność w nauczaniu

Konspekty lekcji są ponumerowane, aby prowadzić lekcje we właściwej kolejności. Porządek taki uważa się za logiczny i pomocny dla nauczycieli np. lekcja o uszkodzeniach oka następuje po lekcji o tym, jak funkcjonuje oko. W niektórych sytuacjach nauczyciele mogą różnicować tą kolejność, tak by osiągnąć swoje własne cele.

Części składowe teczki nauczycielskiej - "Odkrywanie ślepoty"

Teczka nauczycielska zawiera następujące materiały:

ĺrodki dydaktyczne

Struktura konspektów lekcji

Teczka zawiera 15 konspektów lekcji. Są one ponumerowane i pokolorowane na zielono w celu lepszej identyfikacji. Cała lista podana jest dalej.
Każdy konspekt zawiera następujące elementy składowe:

  1. Założenia (aims) - krótkie i konkretne sformułowanie podstawowych założeń, celów które mają być zrealizowane na danej lekcji.
  2. Przedmioty i cele (subjects and attainment targets) - wykaz przedmiotów, których treści są realizowane na danej lekcji oraz celów, które są podawane tylko dla przedmiotów wiodących tj. angielski, matematyka, środowisko.
  3. Materiały (resources) - wykaz materiałów potrzebnych do przeprowadzenia każdej lekcji, tj.kart informacyjnych i kart aktywności - testów oraz innych środków, których nie ma w teczce jak np.film.
  4. Zagadnienia kluczowe (keypoints) - skrót najważniejszych informacji, które dzieci powinny przyswoić na danej lekcji.
  5. Bibliografia - wykaz literatury, z którą powinien zapoznać się nauczyciel przed każdą lekcją.Kompletna bibliografia jest podana w Poradniku Nauczycielskim.
  6. Metoda (method) - prezentacja sposobu przeprowadzenia lekcji. W pewnych przypadkach zamieszcza się inne alternatywne rozwiązania.
    Daje to nauczycielowi maksymalny stopień elastyczności w modyfikowaniu lekcji. Z reguły nauczyciel uzyskuje dużo informacji na temat sposobu prowadzenia lekcji.
    Nauczyciele pracujący z dziećmi młodszymi mogą pominąć lub uprościć zbyt trudne dla dziecka treści lub czynności.
  7. Czynności poszerzające (follow-up activities) - czynności te wykonuje się z całą klasą lub indywidualnie.
    Większość czynności poszerzających jest ściśle powiązana ze specyficznymi lekcjami, ale można je realizować na każdym poziomie nauczania.
    W końcowej części "Konspektów lekcji" znajduje się dokładny opis czynności poszerzających, dodatkowych (additional, follow-up activities), które można wykonać z dziećmi po zrealizowaniu całego programu. Czynności te polegają np. na redagowaniu wspólnej gazetki szkolnej poświęconej problematyce ślepoty.

Wykaz konspektów lekcji

Program zawiera 15 szczegółowo opisanych konspektów lekcji. Konspekty są ponumerowane tak, aby nauczyciel prowadził lekcje według zalecanej kolejności:

  1. Co wiesz o ślepocie?
  2. Co widzą ludzie niewidomi?
  3. Wykonywanie okularów, które pozwalają na symulację różnych form inwalidztwa wzrokowego.
  4. Jak funkcjonują twoje oczy.
  5. Przyczyny i profilaktyka inwalidztwa wzrokowego.
  6. Przeszkody.
  7. Samodzielne poruszanie się.
  8. Umiejętności życia codziennego.
  9. Porozumiewanie się z wykorzystaniem wzroku.
  10. Porozumiewanie się z wykorzystaniem słuchu.
  11. Porozumiewanie sie z wykorzystaniem dotyku.
  12. Dzieci niewidome i niedowidzące.
  13. Dorośli niewidomi i niedowidzący.
  14. Ludzie ze złożonymi upośledzeniami.
  15. Postawy i zachowania.

Wykaz kart informacyjnych i prospektów

W teczce nauczycielskiej znajduje się zestaw,składający się z 21 kart informacyjnych i prospektów dostarczający nauczycielowi oraz dzieciom gruntownej wiedzy tyflologicznej zarówno natury teoretycznej, jak i praktycznej.

Numer lekcji Tytuł karty informacyjnej lub prospektu
1 Mity; Krótki poradnik na temat ślepoty
2 Co widzą ludzie niewidomi?; Terminologia
3 Okulary symulacyjne
4 Jak funkcjonują twoje oczy?; Soczewka
5 Przyczyny i profilaktyka inwalidztwa wzroku
6 .....................
7 Jak być przewodnikiem osoby niewidomej?; Białe laski; Psy przewodnicy
8 Jak ludzie słabowidzący wykonują codzienne czynności domowe?
9 Czytanie i pisanie za pomocą wzroku i słuchu
10 Spotkanie z ludźmi niewidomymi; Czytanie i pisanie za pomocą wzroku i słuchu
11 O alfabecie Brailla i Moona; Louis Braille
12 Możliwości funkcjonowania społecznego dzieci; Dzieci słabowidzące w szkole
13 Słynni ludzie słabowidzący; Starsi ludzie słabowidzący; Zatrudnienie; Zawody
14 Ludzie słabowidzący z dodatkowymi upośledzeniami; Porozumiewanie się ludzi słabowidzących z dodaktowymi upośledzeniami; Helena Keller
15 Spotkanie z ludźmi niewidomymi; Jak być przewodnikiem osoby niewidomej?
Rozmaitości O RNIB

Wykaz kart aktywności

Teczka nauczycielska posiada 27 ponumerowanych kart aktywności - testów, sprawdzających wiedzę tyflologiczną dzieci w praktyce. Trzy spośród nich to dramy - scenki, które powinny być odegrane przez dzieci na lekcji 15 pod okiem nauczyciela. Dramy te uczą, przez odwoływanie się do własnych doświadczeń dzieci, właściwych form zachowań wobec osób niewidomych np. drama "przechodzenie przez ulicę z osobą niewidomą".
Karty aktywności można odbić na ksero i rozdać każdemu dziecku na lekcji. Każdej jednostce lekcyjnej odpowiada inny numer/y karty aktywności.

Numer lekcji Numer kart aktywności Tytuł karty aktywności
1 - -
2 1 Co widzą ludzie niewidomi?
............. 2 Rysunki
3 3 Wykonywanie okularów symulacyjnych
................. 4 Wykonywanie soczewek
............. 5 Wymienianie soczewek
4 6 Oko (widok z przodu)
.............. 7 Oko (widok z boku)
............... 8 Jak funkcjonują twoje oczy?
.............. 9 Jak funkcjonuje twoja soczewka?
5 10 Przyczyny ślepoty
.............. 11 Ochrona oka i bezpieczeństwo (dbałość o wzrok)
6 12 Niebezpieczeństwa, zagrożenia, przeszkody w szkole
.............. 13 Dostrzeganie przeszkód
7 14 Pamięć
.................. 15 Jak być przewodnikiem osoby niewidomej?
8 16 Codzienne zajęcia domowe
9 17 Czytanie za pomocą wzroku
............... 18 Pisanie za pomocą wzroku
10 19 Czytanie i pisanie za pomocą słuchu
11 20 Braille
12 21 Dzieci niewidome w szkole
13 22 Ludzie niewidomi w podeszłym wieku
13 23 Zawody
14 24 Ludzie głuchoniewidomi
15 25 Drama - przechodzenie przez ulicę
........... 26 Drama - oglądanie telewizji
............... 27 Drama - W kawiarni

Dodatkowe materiały dostępne w RNIB

"Historia Anny"; VHS VIDEO, 14 mins, 1990

Ten film video przedstawia dzień w życiu Anny, 9-letniej dziewczynki, która jest niewidoma. Zobaczycie ją jak uczęszcza do takiej samej szkoły jak jej widzący koledzy, uprawia takie same dyscypliny sportowe, ogląda takie same programy TV. Jest czymś zupełnie normalnym, że czasami wykonuje ona czynności na wiele sposobów i potrzebuje trochę więcej pomocy. Myślą przewodnią tego filmu jest obalanie mitów na temat ślepoty. Sama Anna mówi: "Ludzie czasami denerwują się faktem, że jestem niewidoma, ale to naprawdę dla mnie nie ma żadnego znaczenia. Czuję się tak, jak każdy inny człowiek. Naprawdę nie jestem inna". Cena - 15 funtów

Metodycy RNIB

Istnieje wiele regionalnych oddziałów RNIB Narodowego Ośrodka Edukacji dla Nauczycieli dzieci słabowidzących. Oznacza to, że nasza organizacja może wysłać do waszej szkoły metodyka.

Odkrywanie prawdy o ślepocie; Teczka dziecięca

12 stronicowy prospekt, który udziela dziecku odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące inwalidztwa wzrokowego. Został zaprojektowany, aby stymulować rozwój dziecka, dostarczać materiału do zabawy, a także informować, zawiera bowiem dowcipy i zagadki, a także grę planszową. W opracowaniu tym znajduje się wiele rysunków pokolorowanych i do pokolorowania przez dziecko, zaspokajając w pełni oczekiwania dziecka. Pojedyncze kopie tego opracowania są dostępne za darmo w Community Education Office w RNIB. Pełny zestaw kopii jest dostępny w RNIB Customer Services za 1 funt za sztukę.

Publikacje RNIB

RNIB wydaje szereg prospektów, plakatów i innych drukowanych materiałów. Ich wykaz znajduje się w "Katalogu RNIB". Dodatkowo wiele oddziałów regionalnych RNIB także wydaje wiele kart informacyjnych, które są dostępne na zamówienie. Pojedyncze kopie dotyczące większości zagadnień są wysyłane za darmo.

Publikacje RNIB w brajlu

RNIB jest największym wydawcą materiałów brajlowskich w Europie. Wśród czasopism dla dzieci należy wymienić Roundabout - miesięcznik dla dzieci słabowidzących w wieku od 7 do 11 lat. To 48-stronicowe czasopismo zawiera wszystko, od popularnych gawęd, kawałów, bajek począwszy a na odgłosach wydawanych przez zwierzęta skończywszy. Czasopismo ma kolorową szatę graficzną i jest wydawane w brajlu. Zachęca to młodszych czytelników fo korzystania z tego czasopisma.

Kasety audio RNIB

Jack in The Box to 90 minutowa kaseta zawierająca nagrane opowiadania i wiersze dla dzieci w wieku od 4 do 11 lat. Niektóre opowiadania są czytane przez znane indywidualności ze świata aktorskiego. Opowiadania i wiersze są wzbogacane efektami dźwiękowymi. Na taśmie znajdują się następujące opowiadania i wiersze: Edward Lear The Jumblie; Lewis Carroll The Walrus and the Carpenter, a także The Billy Goats Gruff i Goldilocks and The Three Bears. Kasetę można nabyć w RNIB Customer Services za 95 pensów.

Okulary symulacyjne RNIB

Okulary, które obrazują różne formy inwalidztwa wzrokowego. Można je nabyć za 70 pensów za parę lub za 1 funta z instrukcją.

Slajdy RNIB

RNIB's Technical Development produkuje zestaw 12 kolorowych slajdów (35 mm), które pokazują jak taki sam obraz wzrokowy jest widziany przez ludzi z różnymi rodzajami inwalidztwa wzrokowego. Zestaw jest umieszczony w plastikowym pudełku i kosztuje 15 funtów. RNIB's National Educational Centre produkuje także zestaw taśmowo - slajdowy pt. Eye to Eye. Składa się on z 5 oddzielnych części tematycznych: budowa oka, defekty oka u dzieci, widzenie osób słabowidzących, uczenie się słabowidzących. Oddzielnie można także kupić broszurkę na ten temat.
Można je nabyć w Book Sales Service, RNIB National Education Centre, Garrow House, 190 Kensal Road, London W10 5BT, cena 105 funtów.

Filmy RNIB (i inne)

RNIB wydaje kartę informacyjną pt. "Filmy o ślepocie". Znajduje się na niej wykaz filmów (na kasetach video lub taśmach tradycyjnych), a także innych materiałów audiowizualnych produkowanych przez RNIB i inne organizacje.

Mapy i wykresy dotykowe

RNIB's Maps and Diagrams Department potrafi przetworzyć zwykłe mapy i wykresy w dostępnej dla niewidomych formie dotykowej. Przykładem może być diagram oka, na którym wszystkie jego części są podpisane w brajlu. W celu uzyskania większej liczby szczegółów w tej sprawie skontaktuj się z RNIB Customer Services.

Sprzęt dostępny w RNIB

RNIB Product Guides (poradnik produktów RNIB) opisuje setki produktów, z których korzystają ludzie słabowidzący. W ich skład wchodzą między innymi zabawki, gry, białe laski, mówiące zegary i zegarki na rękę itp. Wszystkie te artykuły można kupić w RNIB Customer Services. Niektóre z przedmiotów, o których mowa, wchodzą w skład teczki metodyka, który wizytuje szkoły. Dla uzyskania szczegółów w tej sprawie skontaktuj się z RNIB Community Education Office.

Dodatkowe materiały dostępne w innych organizacjach

Bag of Books

The Fountain House, 7 South Street, Lewes, Sussez BN7 2BT. Tel. 0273-479320
Firma zajmująca się wysyłaniem kaset z nagranymi opowiadaniami obejmująca swoim zasięgiem cały kraj (tj. wszystkie szkoły). Opowiadania te są głównie przeznaczone dla małych dzieci. Katalog tytułów dla dzieci w wieku 3-14 lat jest dostępny za opłatą 95 pensów.

BBC Enterprises Ltd.

35 Marylebone High Street, London WI Tel. 071-580 5577
Produkuje wiele użytecznych artykułów, w tym dużą ilość taśm z nagranymi efektami dźwiękowymi.

Clear Vision Loan Scheme

Linden Lodge School, 61 Princes Way, London SW1 9 6JB. Tel. 0817802712
Produkuje i pożycza tzw. Clear Vision Books; standardowe książki z doklejonymi plastikowymi kartkami z wytłoczonym tekstem w brajlu, co umożliwia zarówno czytanie brajlem, jak i zwykłym drukiem. Książki tak wydane mogą czytać niewidome i widzące dzieci, a także dorośli.

Delmore Ltd.

Chiswick Avenue Industrial Estate, Mildenhall, Suffolk
Tel. 0638-713828
Produkuje opaski na oczy. Dostępne za 1,25 funtów plus VAT.

Meckler Ltd.

Grosvenor Gardens, London SW18 OBS
Tel. 071-9319985
Wydaje co roku książki z wykazem kaset zawierających nagrania książek i innych materiałów. 161 str. Opublikowano ten "słownik mówiony" w październiku 1990 roku. Cena 17,50 funtów.

National Sound Archive

29 Exhibition Road, London SW 7 2AS
Tel. 071-589 6603
Największa kolekcja nagranych dźwięków, odgłosów, głosów w Wielkiej Brytanii, obejmująca wszystkie aspekty mowy ludzkiej i dźwięku. Dostępny dla grup wycieczkowych. Możecie poradzić się regionalnego oddziału archiwum dźwięku.

Oral History Society

Department of Sociology, Essex University, Colchester C04 3 SQ, albo można pisać na adres National Sound Archive
Zachęca ludzi w każdym wieku do nagrywania na taśmie lub opisywania historii wziętych z własnego życia lub z życia innych ludzi. Publikuje czasopismo pt. Oral History Journal, które zawiera porady w sprawach technicznych dotyczących oprzyrządowania.

Philip Harris Ltd.

Lynn Lane, Shenstone, Lichfield, Staffordshire WS 14 OEE
Tel. 0543-480077
Produkuje różnorodne pomoce audiowizualne w tym anatomiczne modele oka.

The Poetry Library

Royal Festival Hall, South Bank Centre, London SI 8XX
Tel. 071-664 0943
Ma zbiory pamiętnych poezji nagranych na taśmach magnetofonowych dostępnych za darmo dla ludzi słabowidzących. Publikuje wykaz głównych dostawców kaset magnetofonowych z nagraną poezją.

Puffin Books

27 Wrights Lane, London W8 5TZ
Tel. 071-938 2200
Dysponuje pełną kolekcją taśm magnetofonowych z nagranymi opowiadaniami wydawnictwa Puffin (czytają słynni aktorzy i aktorki). Ceny są różne w zależności od długości nagrania.

VINEE (Visual Impairment North East)

Mr. F. Hodson, Peary House, Preston Park, North Shields NE 29 9JR
Produkuje poszerzone zestawy okularów symulacyjnych z 10 różnymi formami inwalidztwa wzroku. Zestaw zawiera także szczegółowe instrukcje dotyczące posługiwania się tymi okularami. Cena 105 funtów.

Bibliografia z zakresu tematyki inwalidztwa wzroku

Poszczególne pozycje z bibliografii można nabyć w lokalnym ośrodku nauczycielskim, bibliotece bądź bezpośrednio od wydawcy. Niektóre egzemplarze są dostępne za darmo w RNIB'S Community Education Office. Te pozycje zaznaczone są w wykazie literami (CEO).
Informacje takie jak rok wydania są podane w przypadku, gdy są znane.
F - fikcja, N F - Nie - fikcja
Pozycje dla dzieci
"RNIB Odkrywanie prawdy o ślepocie; teczka dziecięca". RNIB, 1990. 12pp. NF, 7 plus.
Wspaniała książeczka, składająca się z gry planszowej, łamigłówek i rysunków pokolorowanych i do pokolorowania (CEO).

Dzieci słabowidzące

ALLCOCK, Y.: The Crossing The Spell Singer and other stories, wydane przez B. Mathias. Blackie we współpracy z National Library for the Handicapped Child, 1989. F, 8 plus.
Jake wraz ze swoimi przyjaciółmi wyprowadzają w pole gang.
ALLEN, M.E.: The new girl at Blane The Spell Singer and other stories, wydane przez B. Mathias. Blackie, we współpracy z National Library for the Handicapped Child, 1989. F, 8 plus.
Ginny musi się przystosować do życia w nowej szkole.
PETERSEN, P.: Sally can't see A&C Black, 1985, 24pp.NF, 6 plus.
Sally uczy się uważnego słuchania i wykorzystuje swoje dłonie.
PETTENUZZO, B.: I am blind One World series. Franklin Watts. 32pp. NF, 8 plus.
Nigel w domu i w szkole.
WILSON, J.: Take a good look. Thriller Firsts series. Blackie. F, 8 plus.
Gdy niedowidząca Mary wchodzi do sklepu położonego na rogu ulicy, by zrobić zakupy, dochodzi do nieszczęścia, bo w tej samej chwili ma miejsce napad na sklep.
WRIGHT, C.: My sister Katie. Talkabout series. Scripture Union, 1990. 32pp. F, 7 plus.
Katie idzie do parku i robi ciastka.
YEATMAN, L.: Perkins, the cat who was more than a friend. Piccadilly Press, 1987. F, 6 plus.
Niewidomemu dziecku zamieniono kota, ponieważ nikt nie sądził, że spostrzeże ono ten fakt.

Słynni ludzie słabowidzący

BIRCH, B.: Louis Braille. The people who have helped the world series. Exley, 1990. 64pp. NF, 9 plus.
HUNTER, N.: Helen Keller. Great Lives series. Wayland. 32 pp. NF, 8 plus.
SLOAN, C.: Helen Keller. Profiles series. Evans, 1984. 64pp. NF, 8 plus.
TAMES, R.: Helen Keller. Lifetimes series. Franklin Watts.32pp. NF, 8 plus.

Oko i widzenie

JACKMAN, W.: Healthy eyes. Healthy Living series. Wayland. 32pp. NF, 7 plus.
JACKMAN, W.: Sight. Your Senses series. Wayland.24 pp.6 plus.
PARKER, S.: The eye and seeing. The human Body series. Franklin Watts.48 pp. NF, 10 plus.
PARKER, S.: Learning a lesson. The body in Action series. Franklin Watts, 1991. 32 pp. NF, 7 plus.
W jaki sposób myślisz, widzisz i zapamiętujesz?
PARKER, S.: Living with blindness. Franklin Watts, 1989. 32pp. NF, 9 plus. Seeing First Starts series.
WARD, B.: Eyes. Feeling Good series. Franklin Watts.32 pp. NF, 9 plus. Schorzenia oka i ich leczenie.

Badanie wzroku i okulary

ADAMSON, J.&G.: Topsy and Tim have their eyes tested. Blackie, 1982,24 pp. F, 6 plus.
SNELL, N.: Johnny gets some glasses. Evans. 32 pp. F, 5 plus.
WEST, C.: Monty, the dog who wears glasses. A&C Black. 64 pp. F, 6 plus
Monty wpada w kłopoty ale i z drugiej strony bardzo dobrze się bawi, pomimo tego, że nosi okulary.

Aparaty fotograficzne, światło, soczewki i kolor

BENDER, L.: Telescopes and microscopes. How it works series. Franklin Watts, 1991.32 pp. NF, 9 plus.
CATHERALL, E.: Exploring light. Exploring series Wayland, 1989. 48 pp. NF, 8 plus.
GRAHAM, I.: Cameras. How it works series. Franklin Watts, 1991. 32 pp. NF, 9 plus.
LAFERTY, P.: Energy and light. Today's World. Franklin Watts. 40 pp. NF, 9 plus
PETTIGREW, M.: Light and lasers. Simply science series. Franklin Watts. 32 pp. NF, 8 plus.
TAYLOR, B.: Colour and light Science Starters series. Franklin Watts, 1990. 32 pp. NF, 8 plus.
WILLIAMS, J.: Colour and light. Starting Technology series. Wayland, 1991. 32 pp. NF, 6 plus.

Psy przewodnicy

COLEMAN, J.: Guide dog. Working Animals series. A&C Black. 25 pp. F, 5 plus.
Opowieść o tym, w jaki sposób Danny nauczył się pełnić rolę psa przewodnika
GOODWIN, F.& PURVES, P.: Tess; the story of a guide dog. Gollancz 1981.128 pp. NF, 21 plus.
Braille i książki pisane wypukłym drukiem
Większość z tych książek jest przeznaczona dla młodszych dzieci niewidomych, ale są one warte pokazania dzieciom widzącym jako przykład książek napisanych podwójnym sposobem, tj. w brajlu i wypukłym drukiem alfabetu łacińskiego.
HILL, E.: Where's spot? Ventura RNIB,1988. 22pp.
JENSEN, V. A.: Catching. Collins , 1984. 23pp.
JENSEN, V. A.&HALLER, D. W.: What's that? Collins, 1977. 23pp.
JENSEN, V. A.&EDMAN, P.: Red thread riddles. Collins, 1979.22 pp.
NEWTH, P.: Roly goes exploring. Collins, 1981. 22 pp.

Porozumiewanie się ludzi niepełnosprawnych

BREARLEY, S.: Talk to me. Current series. A & C Black. 25 pp. NF, 6 plus.
Ukazuje różnorodne sposoby porozumiewania się, tj. tablice z ilustracjami, odczytywanie mowy z ust, język migowy.
Signs and Symbols series;
Mowa ciała; kody i szyfry; porozumiewanie się za pomocą znaków; pisanie i liczby. Wayland. 32 pp. NF, 8 plus.
Cztery książki ukazują wiele sposobów niewerbalnego (bezsłownego) porozumiewania się.

Niepełnosprawność w ujęciu ogólnym

Disabled people. Lets Talk About series. Franklin Watts, 1991. 32 pp. NF, 7 plus
EXLEY, H.: editor What it's like to be me. Exley, 1981. 128 pp. NF, 10 plus.
Dzieci niepełnosprawne opowiadają rodzicom i nauczycielom o swoim kalectwie i o tym jak chciałyby być traktowane.
MATHIAS, B.: editor: The spell Singer and other stories. Blackie we współpracy z National Library for the Handicapped Child, 1989. F, 8 plus. Zbiór specjalnie wybranych opowiadań o tematyce niepełnosprawności.
BAILEY, R.: Let's discuss disability. Let's Discuss series Wayland. 48 pp. NF, 12 plus.
Publikacja ta obrazuje wiele zagadnień, wykorzystując badania naukowe.
WARD, B.: Overcoming disability. Life Guides series. Franklin Watts. 48 pp. NF, 10 plus.
Publikacja zawiera krótki opis różnych postaci niepełnosprawności.
WHITE, P.: Disabled people. Understanding social issues series. Franklin Watts 64 pp. NF, 13 plus.
Publikacja ta zawiera szereg zagadnień dotyczących niepełnosprawności.

Pozycje przeznaczone dla dorosłych

BROADCASTING SUPPORT SERVICES. In Touch Handbook. BSS, rocznik. 432 pp.
Rocznik przygotowywany przez zespół ludzi opracowujących program na antenie radiowej BBC 4, co tydzień. Audycja ta dotyczy wszystkich aspektów inwalidztwa wzrokowego.
PARTIALLY SIGHTED SOCIETY. Providing for people with impaired vision. PPS. 8 pp.
Obrazuje różnorodne sposoby, za pomocą których ludzie widzący mogą pomóc ludziom słabowidzącym.
RNIB. Ten things you should know about visual handicap. 6 pp.
Podstawowe informacje o inwalidztwie wzrokowym (wprowadzenie do tej tematyki). (CEO)
RNIB. List of RNIB factsheets.
Wykaz kart informacyjnych RNIB. (CEO).
RNIB. Meeting blind people. RNIB, 1988. 4 pp.
Poradnik dotyczący tego, w jaki sposób należy się zachowywać wobec ludzi słabowidzących, przydatny szczególnie wtedy, gdy nie spotkałeś jeszcze nigdy w życiu osoby słabowidzącej. (CEO).

Ochrona oka i bezpieczeństwo

RNIB. Wydaje wiele ulotek (prospektów) i plakatów dotyczących bezpieczeństwa oka. (CEO).

Dzieci słabowidzące

MATHIAS, B.: Special needs; Penguin booklist. Penguin, 1991. 22pp.
Jest to wybór książek wydanych przez Penguin Books, których treść dotyczy dzieci z inwalidztwem wzroku, o różnej sytuacji wzrokowej.
RNIB. One step at a time. RNIB, 1989. 16 pp.
Poradnik dla rodziców dzieci słabowidzących.
RNIB Publications on Education and Leisure
Publikacje dotyczące nauczania i form spędzania wolnego czasu przez dzieci.

Dorośli słabowidzący

BERWICK, L.: Undefeated. Epworth Press, 1980. 151 pp.
Autobiografia kobiety, która urodziła się ze sprzężonym upośledzeniem (ślepota + porażenie mózgowe).
BRACE, M.: Where there's a will. Souvenir Press, 1980. 171 pp.
Autobiografia słabowidzącego pracownika socjalnego i narciarza.
HOCKEN, S.: Emma and I. Gollancz, 1977. 191 pp.
Autobiografia niewidomej dziewczynki i jej psa przewodnika.
WHITEHOUSE, A.: Images from the dark; the story of Carolyn James.
Opowiadanie o słabowidzącym artyście. Lennard 1990. 187 pp.
WINTERBOURNE, G.: In my own best interests. Merlin Books. 1989. 32 pp.
Poradnik dotyczący tego, w jaki sposób ludzie widzący mogą pomóc niewidomym.

Oprzyrządowanie, pomoce, gry i zabawki

LEAR, R.: Play helps; toys and activities for children with special needs. Heinemann Medical Books, 1997. 158 pp.
Niezwykle pomocny wykaz przyrządów, pomocy technicznych i gier przeznaczonych dla wszystkich dzieci.
LEAR, R.: More play helps. Heinemann Medical Books, 1990. 212 pp.
MITCHELL, S.: and OUVRY: Make it simple. Ryegate Children's Centre, Children Hospital, Tapton Crescent Road, Sheffield 510 5DD, 1985.
Publikacja ułatwia wykonywanie zabawek dla dzieci ze sprzężonymi upośledzeniami.
RNIB. Product Guides. RNIB, 1991.
Wykaz różnorodnych produktów RNIB znajduje się w następujących 6 broszurach: Codzienne życie; Zegary i Zegarki brajlowskie; Samodzielne poruszanie się; Uczenie się; Gry i Łamigłówki (CEO).

Zajęcia i umiejętności

FORD, M.: In touch at home. ISIS, 1986. 98 pp.
Praktyczny poradnik dotyczący wykonywania codziennych czynności domowych.
RNIB. Leisure for all; opportunities for visually handicapped people. RNIB, 1990. 80 pp.
Poradnik informujący o różnych formach spędzania wolnego czasu, a także o organizacjach dla ludzi słabowidzących.

Czytanie i pisanie

RNIB. Reading by touch with the Moon method. RNIB, 1985. 12 pp.
Wytłumaczenie i omówienie systemu pisma wytłaczanego autorstwa Moona (CEO).
RNIB. Różne podręczniki do samodzielnej nauki alfabetu Braille'a. Należy skontaktować się z RNIB Customer Services.

Organizacje

RNIB. About RNIB. RNIB, 1989. Broadsheet.
Krótki informator o świadczeniach oferowanych przez RNIB (CEO).
RNIB. Annual report. (CEO).
Większość organizacji społecznych dla ludzi słabowidzących wydaje biuletyn roczny, a także ulotki edukacyjne.

Niepełnosprawność w ujęciu ogólnym

DAVIS, A.: From where I sit; living with disability in an able-bodied world. Triangle (SPCK), 1989. 118 pp.
Publikacja ta opisuje jak wygląda życie, patrząc z perspektywy wózka inwalidzkiego.
Directory for disabled people. ANN DARNBROUGH and DEREK KINRADE. Woodhead Faulkner - Royal Association for Disability and Rehabilitation, 1988. 368 pp.
Poradnik zawierający użyteczne informacje dla ludzi niepełnosprawnych (np. wykaz organizacji społecznych itp.)

Czasopisma o tematyce słabowidzenia

EYE CONTACT. RNIB Education, periodyk.
Magazyn przeznaczony dla profesjonalistów i rodziców dotyczący nauczania dzieci słabowidzących upośledzonych umysłowo.
INFORMATION EXCHANGE. Information Exchange, periodyk.
Dostępne w Royal School for Deaf,
Stanley Road, Cheadle, Hulme, Cheshire SK8 6RF.
Czasopismo przeznaczone dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem sensorycznym i upośledzeniem umysłowym.
NEW BEACON. RNIB, miesięcznik
Czasopismo zajmuje się wszystkimi aspektami inwalidztwa wzroku.
VISABILITY. RNIB Education, kwartalnik.
Czasopismo dla profesjonalistów i rodziców zajmujących się nauczaniem słabowidzących.

Na początek

Royal National Institute of The Blind, London ©