TERMINOLOGIA
Wielu ludzi martwi nieprecyzyjność i niejasność terminologii dotyczącej ślepoty i innych zaburzeń widzenia. Nie budzi zdziwienia fakt, że jest to bardzo złożone i kłopotliwe zagadnienie. Nawet słownik nie jest w tym wypadku pomocny. Słownik Concise Oxford definiuje słowo blind jako:
- Pozbawiony wzroku.
- Pozbawiony zdolności przewidywania, orientowania się w terenie, pozbawiony umysłowej percepcji lub właściwej informacji.
Pierwsze rozumienie jest bardzo nieprzydatne
z powodu tego, że większość ludzi określana jako niewidomi ma zachowane
szczątkowe widzenie.
Drugie rozumienie zakłada, że ludzie
z uszkodzeniem wzroku są głupi.
Wiele kolokwialnych zastosowań tego
terminu w języku angielskim ma bardzo negatywny oddźwięk, np. "ślepa droga" (blind alley), "ślepo pijany" (blind drunk).
Z tego względu wielu ludzi woli używać
alternatywnych terminów takich jak: uszkodzenie, zaburzenie wzroku, niepełnosprawność
sensoryczna, inwalidztwo wzrokowe.
WHO definiuje te terminy w następujący
sposób:
Impairment - fizyczny ubytek, deficyt
np. oko, które jest uszkodzone.
Disability - ograniczenie spowodowane
przez ten fizyczny ubytek, tj. niezdolność widzenia, ponieważ oko jest uszkodzone.
Handicap - ograniczenie i utrudnienie wykonywania
czynności oraz prowadzenia aktywności przez osobę, spowodowane przez schorzenie, tj. ktoś
kto nie widzi, nie może pracować.
Impairment - zaburzenie, uszkodzenie, pogorszenie, osłabienie działania jakiejś funkcji, np. wzroku.
Disability - niepełnosprawność.
Handicap - upośledzenie.
Innymi słowy, upośledzenie może uczynić
z jednostki osobę niepełnosprawną. Osoba z upośledzeniem wzroku np. może
być niezdolna do czytania zwykłego druku albo do patrzenia przed siebie w dal. Jednak to społeczeństwo "upośledza" jednostkę przez podkreślanie tego, że nie potrafi ona niczego zrobić i nie powinno się jej umożliwić by spróbowała
coś zrobić samodzielnie. To społeczeństwo upośledza osobę niepełnosprawną odmawiając
jej zapewnienia wystarczających i właściwych udogodnień i usług wychodzących
naprzeciw jej potrzebom.
Pomimo tego, że terminy impaired,
impairment mogą być uważane za bardziej precyzyjne, to nie są one powszechnie
tak samo rozumiane. Dla wielu terminy, o których mowa, nie oznaczają poważnej
utraty wzroku. Z tego powodu niektórzy ludzie uważają za akceptowane używanie
takich terminów jak ludzie niewidomi lub niedowidzący.
Nie jest akceptowane stosowanie takich
terminów jak "ślepy" lub "kaleka". Używanie takich określeń stanowi ignorancję
faktu, że każda osoba z upośledzeniem wzroku jest indywidualnością, która
powinna być traktowana podmiotowo, a nie widziana przedmiotowo, tj. przez pryzmat
ujawnianego kalectwa.