KILKA UWAG NA TEMAT WZORU PISANIA KONSPEKTU ZAJĘĆ KOREKCYJNO - KOMPENSACYJNYCH
Terminologia
Mając na uwadze oddziaływania o charakterze
psychopedagogicznym wobec dzieci z trudnościami w uczeniu się, można
powiedzieć, że nie zawsze stosowane nazwy oddają w pełni specyfikę pomocy
specjalistycznej udzielanej dzieciom reprezentującym różnorodne podtypy
trudności w uczeniu się. Stąd niepokój spowodowany brakiem krystalizacji
znaczeniowej w tym zakresie. Praca dydaktyczno - wyrównawcza, praca reedukacyjno
- korektywna, zajęcia korekcyjno - kompensacyjne, terapia pedagogiczna,
pomoc psychoterapeutyczna, reedukacja, edukacja terapeutyczna, praca korekcyjno
- wyrównawcza, psychoedukacja, to tylko wybrane terminy, które są stosowane
w literaturze dawnej i współczesnej dotyczącej problematyki zaburzeń określanych
w języku angielskim w skrócie LD. Mając na względzie specyficzne trudności
w czytaniu i pisaniu najbardziej precyzyjnym spośród wymienionych terminów
jest chyba określenie: zajęcia korekcyjno - kompensacyjne.
Powodów takiego stanu rzeczy jest
kilka:
- Termin terapia pedagogiczna nie musi odnosić się tylko do dzieci ujawniających zaburzenia we wszystkich sferach komunikacji werbalnej i niewerbalnej, ale także może obejmować oddziaływania stosowane np. wobec osób przewlekle chorych, czy też wszystkich niepełnosprawnych, a także niedostosowanych społecznie. Stąd zbyt duża ogólność tego terminu pomimo, tego że oddaje on specyfikę oddziaływań prowadzonych w stosunku do dzieci dyslektycznych.
- Terminy "reedukacja" i "praca reedukacyjno - korektywna", są terminami błędnymi i powoli wycofywanymi z podręczników na temat dysleksji i innych trudności w uczeniu się
- Praca dydaktyczno - wyrównawcza natomiast odnosi się przede wszystkim do dzieci mających zaległości programowe spowodowane różnorodnymi przyczynami np. przymusową (będącą wynikiem choroby) lub dobrowolną (na skutek wagarów, uczestniczenia w nieformalnych grupach rówieśniczych: gangach, podkulturach dewiacyjnych) absencją w szkole. Przyczyną w tym wypadku nie są raczej same trudności w uczeniu się czy też dysleksja.
- Pomoc psychoterapeutyczna jest poprawnym językowo terminem, ale także, podobnie jak terapia pedagogiczna, zbyt ogólnym odnoszącym się w zasadzie do wszystkich osób ujawniających jakiekolwiek zaburzenia opisywane w DSM - IV i ICD - 10 wymagające takich oddziaływań. Mając więc na względzie fakt, że trudności w uczeniu się mogą współistnieć z poważnymi zaburzeniami emocjonalnymi, np. będącymi skutkiem zespołu dziecka krzywdzonego czy też z zespołem ADHD, można uznać termin, o którym mowa, za właściwy, ale nie zawsze i nie w każdej sytuacji (np. zaburzenie osobowości psychopatycznej, socjopatycznej, amoralnej odporne na psychoterapię!).
- Edukacja terapeutyczna, podobnie jak psychoedukacja, to terminy rzadko stosowane w kontekście dysleksji i innych trudności w uczeniu się, a znane laikom raczej z ich szerszego kontekstu (jako psychoprofilaktyka zaburzeń zdrowia psychicznego, społecznego i mentalnego).
- Termin "praca korekcyjno - wyrównawcza", chociaż odwołuje się do mechanizmu integracji percepcyjno - motorycznej oraz zakłada korekturę i wyrównywanie deficytów z zakresu świadomości fonologicznej i metajęzykowej, jest chyba zbyt potoczny.
- Tak więc termin "zajęcia korekcyjno - kompensacyjne" wydaje się być terminem najlepszym i stosowanym, co w tym miejscu zasługuje na podkreślenie, w najnowszych regulacjach prawnych: Zarządzeniu Nr 15 z dnia 25 maja 1993 roku w sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologicznej i pedagogicznej oraz Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Dokumenty, o których mowa, stanowią kompedium wiedzy prawnej na temat organizacji terapii dysleksji i innych trudności w uczeniu się.
Wzorzec konspektu zajęć korekcyjno - kompensacyjnych
Niestety, wszyscy Ci, którym wydawało
się, że zamieszczę gotowy konspekt, będą zawiedzeni. Objaśnię jedynie,
czym różni się on, moim zdaniem, od innych konspektów oraz jakie części
składowe zawiera.
Konspekt zajęć korekcyjno - kompensacyjnych
nie ma odpowiednika w całej gamie środków stosowanych przez nauczyciela,
wychowawcę, pedagoga, kuratora sądowego lub społecznego, badacza, mających
na celu prowadzenie rzetelnej dokumentacji swojej pracy edukacyjnej i badawczej.
Konspekt, o którym mowa, różni się znacząco zarówno od konspektu zajęć
dydaktycznych, wychowawczych, tzw. studium indywidualnego przypadku, czy
też wywiadu anamnestycznego lub sondażu diagnostycznego.
Oczywiście, podobnie jak w strukturze
konspektu tradycyjnego, muszą w konspekcie zajęć korekcyjno - kompensacyjnych
znaleźć się takie informacje jak: imię i nazwisko prowadzącego zajęcia,
wymiar czasowy w jakim prowadzone są zajęcia (np. 1x35 min, 1x20 min, 1x45
min, 2x45 min), podmiot oddziaływań korekcyjno - kompensacyjnych, stosowana
forma pracy (indywidualna, czy też zespołowa), miejsce zajęć, no i oczywiście,
rzecz najważniejsza, czyli temat zajęć.
Celów jakie mamy osiągnąć na zajęciach
nie powinno się zamieszczać w części informacyjnej,
jak ma to miejsce w tradycyjnym konspekcie, lecz w specjalnej części zwanej
PRZEBIEGIEM ZAJĘĆ. Cele są ściśle na takich zajęciach powiązane
ze stosowanymi ćwiczeniami i pomocami, co sprawia, że umieszczamy je jak
gdyby obok siebie.
Przebieg zajęć najlepiej zaprezentować
w formie tabeli, co ułatwia planowanie poszczególnych ćwiczeń. Można posłużyć
się następującym wzorcem:
| RODZAJ ĆWICZENIA | NAZWA | CELE | PRZEBIEG ĆWICZENIA | POMOCE |
Nie stosuje się żadnej typologii celów, jak w konspekcie tradycyjnym, np. cele operacyjne itd. Piszemy o konkretnych celach realizowanych na poszczególnych ćwiczeniach z zastosowaniem określonych pomocy terapeutycznych. Należy także wyodrębnić moim zdaniem część wstępną - powitanie, nawiązanie kontaktu terapeutycznego z dzieckiem, poinformowanie dziecka o temacie zajęć/sesji, krótka rozmowa o sprawach ważnych dla dziecka; część główną - zasadnicze ćwiczenia, które chcemy zrealizować przy użyciu przygotowanych pomocy; przerwę śródzajęciową (zabawa ruchowa); część końcową - podkreślenie pozytywnego wysiłku włożonego w pracę na zajęciach przez dziecko, zachęta do przyszłej pracy, staramy się nie oceniać za pomocą stopni, tego, co dziecko zrobiło na zajęciach, wyznaczamy termin następnego spotkania.