Hierarchie osiągnięć szkolnych uczniów wg B. Niemierko
B. Niemierko wyróżnia 4 modele dotyczące hierarchii osiągnięć szkolnych uczniów (patrz tabela).
| NAZWA MODELU | KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA |
|---|---|
| Model alfa - od zapamiętywania najważniejszej informacji do rozwiązywania różnorodnych problemów. |
Zawiera zapamiętanie i zrozumienie najważniejszej informacji jako najniższy poziom osiągnięć (UWAGA! poziom mierny jako reprezentujący według regulaminu oceniania "jedynie możliwość uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki" został pominięty) a rozwiązywanie ważnych i mniej ważnych problemów teoretycznych i praktycznych jako najwyższy poziom osiągnięć. Wiedza zaawansowana jest tu szersza i bardziej operacyjna niż wiedza elementarna. Jest to model dominujący w oficjalnej doktrynie w Polsce. |
|
Model beta - od zapamiętywania różnorodnej informacji do rozwiązywania najważniejszych problemów |
Zawiera zapamiętywanie ważnego i mniej ważnego materiału jako najniższy poziom osiągnięć, a rozwiązywanie najważniejszych i bardzo ważnych problemów teoretycznych i praktycznych jako najwyższy poziom osiągnięć. Wiedza zaawansowana jest tu przede wszystkim wysoce operacyjna, a nadto skoncentrowana na centralnej problematyce przedmiotu nauczania. Wydaje się naturalny dla nauczania początkowego, którego głównym celem jest wyćwiczenie podstawowych umiejętności oraz dla kształcenia zawodowego, nie wyłączając szczebla akademickiego. Być może zasięg tego modelu jest jeszcze szerszy. |
|
Model gamma - od rozwiązywania najważniejszych problemów do zapamiętywania różnorodnej informacji |
Zawiera rozwiązywanie najważniejszych i ważnych problemów jako najniższy poziom osiągnięć, a zapamiętywanie szerokiej informacji jako najwyższy poziom osiągnięć. Tylko wiedza zaawansowana jest tu nasycona zapamiętaną informacją. Pewne strategiczne umiejętności, na przykład radzenia sobie z własnymi problemami (duchowymi, społecznymi, poznawczymi) mogą być uważane za elementarne i pierwszoplanowe. |
|
Model delta - od rozwiązywania różnorodnych problemów do zapamiętywania najważniejszej informacji |
Zawiera rozwiązywanie różnorodnych, ważnych i mniej ważnych problemów jako najniższy poziom osiągnięć, a zrozumienie i zapamiętanie najważniejszego i bardzo ważnego materiału jako najwyższy poziom osiągnięć. Podobnie, jak w modelu gamma, strategiczne umiejętności są elementarne, a wiedza, tym razem bardzo skondensowana, jest pochodna. Model delta wydaje się odpowiadać współczesnym koncepcjom propedeutycznego nauczania przedmiotów ścisłych, w których istotna informacja jest zdobywana przez ucznia czynnościowo i stanowi dla niego raczej punkt dojścia niż punkt wyjścia (Aebli za: B.Niemierko, 1994). |
LITERATURA:
Niemierko B. (1994). Poznawcze hierarchie osiągnięć szkolnych jako podstawa skal ocen, w: Niemierko B. (red.), Diagnostyka edukacyjna. Materiały z konferencji naukowej, która odbyła się w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego oraz w Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku w dniach 25 i 26 czerwca 1993 roku. Gdańsk, (s. 81-108).