PRZYCZYNY I PROFILAKTYKA ŚLEPOTY I SŁABOWIDZENIA

Oczy są bardzo delikatne i łatwe je uszkodzić. Masz tylko jedną parę oczu. Z tego też powodu bardzo ważną sprawą jest dbanie o oczy.

Przyczyny i skutki

Istnieje wiele przyczyn ślepoty i niedowidzenia, tj. czynniki genetyczne, wypadki losowe, choroby. Każda spośród przyczyn, o których mowa, może uszkodzić oczy lub inną część analizatora wzrokowego. W tym kraju większość przypadków ślepoty jest spowodowana czynnikami związanymi z wiekiem. Wśród nich wyróżniamy schorzenia takie jak : zaćma i barwnikowe zwyrodnienie siatkówki. W krajach rozwijających się większość przypadków ślepoty jest spowodowana przez niedożywienie i niewłaściwą, niewydolną opiekę medyczną.
Istnieje wiele form uszkodzeń wzroku. Rodzaj uszkodzenia wzroku zależy od miejsca i zakresu tego uszkodzenia.
Jeśli soczewka ulegnie uszkodzeniu, to staje się mętna i nieprzeźroczysta, co uniemożliwia właściwe funkcjonowanie oka. Nazywa się to zaćmą. Przy zaćmie człowiek widzi jak przez brudną szybę samochodu.
Jeśli siatkówka jest uszkodzona, to zaczyna się ona odklejać od tylnej części oka. Osoba z odklejoną siatkówką zaczyna widzieć tylko blask światła lub czarne plamy.

Diagnoza

Im wcześniej dane uszkodzenie wzroku zostanie wykryte, tym szybciej można je wyleczyć lub zatrzymać rozwijanie się schorzenia. Często dana osoba nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma schorzenie wzroku. Zez powinien być leczony jak najwcześniej, ponieważ dzieci "nie wyrastają z niego".
Najbardziej efektywnym sposobem wykrywania schorzeń wzroku jest regularne badanie wzroku.
Powinno być ono przeprowadzane przez wykwalifikowanego optyka, który jest w stanie wykryć potencjalne nieprawidłowości, schorzenia prowadzące do ślepoty, a także ma uprawnienie, by wypisywać pacjentom okulary różnymi szkłami korekcyjnymi. Wiele form inwalidztwa wzroku jest dla człowieka "zdradzieckich" i nie można ich wykryć w inny sposób, jak tylko za pomocą pełnego badania wzroku. Z tego powodu okulary, które można kupić w okienku, na straganie nie są zalecane, gdyż mogą one nie odpowiadać sytuacji wzrokowej danej osoby. Określenia tej sytuacji może jedynie dokonać pełne badanie wzroku, a tym samym zdecyduje ono jakie okulary będzie nosić dana osoba.

Leczenie

Niektóre formy schorzeń wzroku mogą być wyleczone, ale większość można jedynie powstrzymać. Zaćma, na przykład, może być wyleczona przez wstawienie w miejsce naturalnej soczewki, soczewki sztucznej. Operacja ta kończy się sukcesem w 90% przypadków.
Jaskra natomiast nie może być wyleczona, lecz jedynie możliwe jest powstrzymywanie rozwoju tej choroby przez stosowanie kropli do oczu lub zabiegu chirurgicznego.
Leczenie nie może "odwrócić" uszkodzenia spowodowanego przez tę chorobę. Im szybciej dane schorzenie zostanie powstrzymane, tym mniejsze uszkodzenia ono spowoduje w organiźmie.

Profilaktyka

Profilaktyka, choć nie zawsze możliwa, jest lepsza od leczenia. Poniżej są opisane specyficzne sposoby, za pomocą których można zapobiec ślepocie.

Wady wrodzone

Istnieją różnorodne przyczyny uszkodzenia analizatora wzrokowego dziecka w okresie prenatalnym.
Czasami oczy po prostu nie rozwijają się właściwie, kiedy płód jest jeszcze w macicy, w organiźmie matki. Czasami dzieje się tak dlatego, że matka cierpi na jakąś chorobę albo wadę genetyczną, co ma wpływ na dziecko, kiedy ono rośnie i rozwija się. Kobiety ciężarne, które zaraziły się różyczką lub toksoplazmozą, na przykład mogą urodzić dziecko niewidome, głuche, upośledzone umysłowo lub mające poważną wadę serca.
Kobieta będąca w ciąży powinna zatem dbać o swoje zdrowie, aby nie uszkodzić płodu swojego dziecka. Nie powinna ona dotykać kocich odchodów, ani niegotowanego mięsa bez rękawiczek, a także powinna ona unikać produktów z niepasteryzowanym mlekiem. Na szczęście zagrożenie ze strony takich chorób jak: różyczka, odra, czy też świnka jest obecnie niewielkie, podaje się bowiem specjalną szczepionkę chłopcom i dziewczynkom w wieku 1 lub 2 lat, aby zapobiec zarażeniu się tą chorobą.

Dieta

W krajach rozwijających się wiele niedożywionych dzieci traci wzrok na skutek choroby. W przeciwieństwie do dzieci z krajów wysoko rozwiniętych, nie mają one właściwej odporności na choroby. Odporność nabywa się przez spożywanie zdrowej, świeżej żywności.
Wirus odry może spowodować bardzo poważne uszkodzenie wzroku.

Ważną sprawą jest, aby jeść właściwe ilości i rodzaje żywności, które zawierają witaminę A. Racjonalny sposób odżywiania się sprawi, że oczy, jak i pozostała część ciała będą zdrowe i sprawne. Do pożywienia, które zawiera witaminę A należą: marchewki, pomidory, jajka, masło i wątróbka.
Nie należy jeść zbyt dużych ilości takiej samej, jednorodnej żywności, szczególnie słodyczy. Ludzie otyli są bardziej podatni na na cukrzycę, która może prowadzić do niektórych form inwalidztwa wzroku.

Pasożyty

W Wielkiej Brytanii ludzie mogą stracić wzrok w wyniku zarażenia się toksocariazą. Choroba ta może być przenoszona przez dzieci bawiące się psimi odchodami, które zawierają glistę o nazwie toxocara canis.
Powinno się zniechęcać dzieci do zabawy w tych miejscach chodnika lub trawnika, gdzie są psie odchody. Dzieci powinny zawsze myć ręce i paznokcie po przyjściu z dworu. Właściciele psów powinni być zachęcani do czyszczenia swoich psów z robaków regularnie, a także sprzątania po nich.
W Afryce i Ameryce Południowej setki tysięcy ludzi cierpi na "ślepotę rzeczną". Choroba ta jest wywoływana przez pasożytnicze glisty, które roznoszą czarne muchy. Choroba ta nazywana jest "ślepotą rzeczną", ponieważ mucha będąca jej nosicielem żyje nad rzekami, a ludzie mieszkający w okolicach rzek zostają zarażeni. W niektórych wioskach nawet wszyscy dorośli mieszkańcy są ludźmi niewidomymi lub słabowidzącymi.
Na terenach gdzie ślepota jest zjawiskiem powszechnym, istnieje wiele rozwiązań tego problemu. Rzeki, nieopodal których rozmnażają się czarne muchy, są spryskiwane środkiem owadobójczym. W skrajnych wypadkach całe wioski są ewakuowane poza teren rzeki.
Jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty w krajach rozwijających się jest jaglica. Choroba ta jest przenoszona przez muchy i sprawia, że powieki są napuchnięte, a oczy łzawią. Jaglica może być leczona przez mycie oczu wodą przegotowaną i użycie maści. Niestety jest bardzo trudno zdobyć świeżą, czystą wodę w niektórych krajach, a także zaopatrzyć się w maść na terenach wiejskich.

Uwarunkowania medyczne

Nawet w krajach wysoko rozwiniętych, niektórzy ludzie tracą wzrok na skutek choroby albo jakiegoś specyficznego schorzenia medycznego, które wywiera wpływ na ich oczy. Ludzie chorzy na cukrzycę, na przykład, są bardziej podatni na występowanie w ich oczach nieprawidłowości. Nie znaczy to wcale, że wszyscy ludzie chorzy na cukrzycę koniecznie muszą stracić wzrok. Oznacza to, że bardziej prawdopodobne jest u nich wystąpienie takich schorzeń jak: zmiany na dnie oka spowodowane cukrzycą.
Ludzie, którzy cierpią na choroby, które mogą prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu ich oczu, mogą próbować kontrolować te schorzenia. Na przykład, ludzie chorzy na cukrzycę są w stanie ochronić swój wzrok przed pogarszaniem się ostrości widzenia przez kontrolowanie poziomu cukru we krwi.

Wiek podeszły, starość

Słabowidzenie jest przede wszystkim zjawiskiem związanym z wiekiem. W Wielkiej Brytanii 70 % ludzi z inwalidztwem wzroku ma powyżej 65 lat. Gdy ty się starzejesz, to i twoje oczy także się starzeją i mogą nie funkcjonować tak dobrze, jak wtedy, gdy byłeś młodszy. Z oczami jest podobnie, jak z siwieniem włosów i pojawianiem się zmarszczek na twarzy. Wielu ludzi w podeszłym wieku nie widzi tak dobrze, jak wcześniej. Wielu będzie musiało nosić okulary, a pozostali będą słabowidzący. Przykładem inwalidztwa wzroku, które może być uwarunkowane wiekiem, jest zwyrodnienie barwnikowe siatkówki. Część siatkówki, która jest odpowiedzialna za widzenie ośrodkowe, zaczyna ulegać zwyrodnieniu i w środku powstaje ciemny otwór, przez który nic nie widać.

Wypadki

Niektórzy ludzie tracą wzrok na skutek wypadków w pracy lub w domu. Nawet jeśli te wypadki nie prowadzą bezpośrednio do ślepoty, to powodują dużo nieprzyjemnych dolegliwości i wiele cierpienia.
Ponad 200 ludzi dziennie uszkadza oczy w domu, z czego jedna trzecia to dzieci.
Najbardziej powszechnymi przyczynami urazów oka są: majsterkowanie, czynności związane z konserwacją samochodu, prace ogrodnicze oraz uprawianie sportu.
Większości urazom oka można zapobiec. Wiele uszkodzeń oka jest powodowanych przez dzieci przekłuwające oko ostrymi przedmiotami takimi jak: nożyczki lub bawienie się dezodorantami, a także odkorkowywanie butelek. Wypadkom takim można zapobiegać, kierując się zdrowym rozsądkiem i patrząc uważnie na to, co się robi. Wielu dorosłych rani swoje oczy w trakcie wykonywania niebezpiecznych prac takich jak wiercenie lub szycie, a także naprawiając samochód, pracując w ogrodzie lub uprawiając takie sporty jak squash lub badmington. Wypadkom tym można łatwo zapobiec przez założenie zabezpieczających okularów (gogli), które ochraniają przed kurzem, olejem, ostrymi pręcikami i lotkami (w grze badmington). Tradycyjne gogle są na wyposażeniu zestawów majsterkowicza lub można się w nie zaopatrzyć u niektórych optyków.
Wypadków powodowanych przez odpalanie sztucznych ogni można uniknąć, stosując się do instrukcji ich obsługi.
Uszkodzeniom oczu spowodowanym przez porażenie promieniami słonecznymi, można zapobiec, nie patrząc bezpośrednio na słońce, nawet przez ciemne okulary. Jest to naprawdę bardzo niebezpieczne.

Organizacje zajmujące się profilaktyką ślepoty

Istnieje wiele organizacji zajmujących się zapobieganiem ślepocie. W Wielkiej Brytanii RNIB finansuje badania medyczne i prowadzi aktywne kampanie społeczne w takich sprawach jak bezpieczeństwo, ochrona oka i badanie wzroku.
W krajach rozwijających się wiele organizacji społecznych zajmuje się zapewnieniem lepszej ochrony zdrowia, opieki medycznej. Niektóre z nich zapewniają leki zalecane przez wykwalifikowanych lekarzy, a także edukację zdrowotną lokalnych społeczności na temat tego w jaki sposób dbać o wzrok. Organizacja społeczna Project Orbis, na przykład, wykorzystuje specjalny samolot wyposażony w salę operacyjną. Samolot ten jest obsługiwany przez ludzi pracujących społecznie i lata każdego roku po całym świecie, wykonując operacje chirurgiczne oka i szkoląc lekarzy dla potrzeb zdrowotnym społeczności lokalnych.
Wiele powyższych organizacji zapewnia także kursy rehabilitacyjne dla tych ludzi, którzy nie mogą być wyleczeni. Należy pamiętać, że ślepota nie musi być końcem świata, tragedią życiową, przeszkodą niemożliwą do pokonania.

Na początek