UMCS
dr hab. Piotr Gindrich, prof. UMCS
Instytut Pedagogiki UMCS
ul. Narutowicza 12
20-004 Lublin POLAND
tel. 081 5376338
pokój 32, parter

Nazwa przedmiotu: Nieprzystosowanie społeczne

Poziom organizacyjny: 3-letnie wyższe studia zawodowe
Kierunek: Pedagogika
Specjalność: Pedagogika resocjalizacyjna
Forma studiów: zaoczne
20 godz. 10 godz. Wykład; 10 godz. KW

TEMATYKA WYKŁADÓW

1.Geneza pojęcia przystosowanie. Różnorodne poglądy i koncepcje niedostosowania społecznego i zaburzeń w zachowaniu w literaturze przedmiotu. Nieprzystosowanie a niedostosowanie społeczne - zakres pojęć. Problem dostosowania i niedostosowania w ujęciu socjologów, psychiatrów, kryminologów, psychologów, pedagogów, filozofów, teologów - akcentowanie interdyscyplinarności zjawiska.(2x45)

Literatura:

Pospiszyl K., Żabczyńska E.: Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie. Warszawa 1986, PWN.

Lipkowski O.:Resocjalizacja. Warszawa 1980,WSiP.

Czabała J.Cz.: Promocja zdrowia psychicznego. Referat wprowadzający. w: C. Łepecka - Klusek; K. Turowski (red.): Promocja Zdrowia Psychicznego. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej. Zwierzyniec k/Zamościa, 28-29 maj 1999 r. Lublin 1999.

Czernikiewicz A.: Ochrona zdrowia psychicznego u progu nowego wieku - wyzwania i nadzieje. (w:) Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio D. Medicina. Vol. LV Suppl. VII. Lublin 2000.

Hołyst B.: Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Raporty Tematyczne nr 7. PWN Warszawa-Kraków 1989.

Reber A.: Dictionary of Psychology. Penguin Books 1985.

Tedeschi J. T., Lindskold S.: Social Psychology. Interdependence, interaction, and influence. New York London Sydney Toronto 1976.

Urban B.: Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Wydawnictwo UJ. Kraków 2000.

Wearmouth J.: Another one flew over: ‘maladjusted’ Jack’s perception of his label. British Journal of Special Education, 26, 1999.

2.Aspołeczność a antyspołeczność - zakres pojęcia. Nieprzystosowanie społeczne a wybrane zaburzenia osobowości i emocjonalne: zespół osobowości antysocjalnej, zespół osobowości narcystycznej, zespół osobowości zależnej, zespół osobowości unikającej, zespół osobowości paranoidalnej, zespół osobowości psychopatycznej, zaburzenia lękowe, zaburzenia nastroju i zespoły depresyjne.Prezentacja filmu pt. "Mechaniczna pomarańcza".(4x45)

Literatura:

Pospiszyl K: Psychopatia. Istota, przyczyny i sposoby resocjalizacji antysocjalności. PWN Warszawa 1992.

Pospiszyl K.: Narcyzm. Drogi i bezdroża miłości własnej. WSiP Warszawa 1995.

Reber A.: Dictionary of Psychology, Penguin Books, 1985.

3.Zjawisko samobójstw wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Typologie psychologiczne i socjologiczne samobójstw. Czynniki ryzyka samobójstw. Mity i fakty na temat samobójstw. Zjawisko samobójstw w liczbach. Przegląd badań na temat osób dokonujących prób samobójczych (2x45).

Literatura:

Hołyst B.: Samobójstwa dzieci i młodzieży w: Pomykało W. (red.): Encyklopedia Pedagogiczna. Fundacja Innowacja Warszawa 1993, s. 707-712.

Ivarsson T., Larsson B., Gillberg C.: A 2 - 4 year follow up of depressive symptoms, suicidal ideation, and suicide attempts among adolescent psychiatric inpatients. European Child & Adolescent Psychiatry. 7, 1998.

Larsson B., Ivarsson T.: Clinical characteristics of adolescent psychiatric inpatients who have attempted suicide. European Child & Adolescent Psychiatry. 7, 1998, s. 201 - 208.

Madge N.: Youth suicide in an international context. European Child & Adolescent Psychiatry. 8, 1999.

Davidoff L. L.: Maladaptive behaviour. STUDY BOX - Suicide. w: Introduction to Psychology.

4.Mikrosystem społeczny a niedostosowanie jednostki. Zespół niewłaściwego wychowania dziecka, syndrom dziecka krzywdzonego (child abuse syndrome): maltretowanie fizyczne, zaniedbanie pedagogiczne, wykorzystywanie seksualne, deprywacja emocjonalna jako przejaw destruktywnego wpływu środowiska rodzinnego na rozwój jednostki. Zespół niewłaściwego wychowania dziecka w badaniach empirycznych. Kazirodztwo oraz jego psychospołeczne skutki. Zaburzenia struktury wewnętrznej i formalnej rodziny a funkcjonowanie dorosłych i dzieci. Rozpad małżeństwa - wpływ sytuacji rozwodowej na psychikę dziecka i rozwodzących się dorosłych. Problem rodziców wychowujących dzieci samotnie w rodzinie niepełnej w wyniku rozwodu, śmierci czy też fizycznego braku jednego z rodziców lub prawnej separacji (2x45).

Literatura:

Glaser D., Frosh S.: Dziecko seksualnie wykorzystywane. PZWL Warszawa 1995.

English D.J.: The extent and consequences of child maltreatment. Future of Children 8, 1998, s. 39-53. (www.athealth.com/consumer/newsletter/FPN_4_11.html#1)

Knutson J.F., Schartz H.A.: Physical abuse and neglect of children w: DSM-IV Sourcebook, Vol. 3, APA, Washington DC 1997, s. 713-804.

Trowell J., Ugarte B., Kolvin I., Berelowitz M., Sadowski H., Le Couteur A.: Behavioural psychopathology of child sexual abuse in schoolgirls referred to a tertiary centre: A North London study. European Child & Adolescent Psychiatry. 8, 1999.

Swantson H. Y., Nunn K. P., Oates R. K., Tebbutt J. S., O’Toole B. I.: Hoping and coping in young people who have been sexually abused. European Child & Adolescent Psychiatry. 8, 1999.

Garnefski N., Arends E.: Sexual abuse and adolescent maladjustment: differences between male and female victims. Journal of Adolescence. 21, 1998.

Toth S. L., Cicchetti D.: The Impact of relatedness with mother on school functioning in maltreated children. Journal of School Psychology. 34, 1996.

L. L. Davidoff: Introduction to Psychology. McGraw - Hill Book Company. New York...Toronto, 1987.

TEMATYKA ĆWICZEŃ

1. Wybrane wczesne objawy niedostosowania społecznego. Niepowodzenia szkolne i wagary. Ucieczki z domu. Kłamstwo. Lenistwo. Lękliwość. Konflikty w kontaktach społecznych. Nieposłuszeństwo. Agresywność. Kradzieże. Przedwczesne życie seksualne. Picie alkoholu i branie narkotyków, a przestępczość. Profilaktyka wymienionych objawów oraz samobójstw (2x45).

Literatura:

Hołyst B.: Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Raporty Tematyczne nr 7. PWN Warszawa-Kraków 1989.

Pospiszyl K., Żabczyńska E.: Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, Warszawa 1986, PWN.

Lipkowski O.:Resocjalizacja, Warszawa, 1980, WSiP, s.100 - 173.

Zhang L., Welte J. W., Wieczorek W. F.: Youth gangs, drug use and delinquency. Journal of Criminal Justice. 27, 1999, s. 101 - 109.

Johnson - Reid M.: Youth violence and exposure to violence in childhood: An ecological review. Aggression and Violent Behavior 3, 1998, s. 159 - 179.

2.Rodzina we współczesnym świecie - rozważania na płaszczyźnie moralnej. Typologie małżeństw. Motywy wstępowania w związki małżeńskie. Konkubinat jako substytut małżeństwa. Wpływ rodzicielstwa na psychikę małżonków. Źródła konfliktów w rodzinie. Wpływ statusu socjoekonomicznego rodziny na osobowość i funkcjonowanie dziecka. Style wychowawcze podstawą oddziaływań wychowawczych (2x45).

Literatura:

L. L. Davidoff: Introduction to Psychology. McGraw - Hill Book Company. New York...Toronto, 1987.

A. Jaworowska: Rodzina a przystosowanie społeczne dziecka w: Wołoszynowa L.(red.): Materiały do nauczania psychologii. Seria II. Tom 9. Psychologia rozwojowa, wychowawcza i społeczna. s. 101 - 158.

Pospiszyl K., Żabczyńska E.: Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie. Warszawa 1986, PWN.

3.Środowisko szkolne a niedostosowanie społeczne. Błędy wychowawcze popełnianie przez nauczycieli w szkole, przeładowane programy, niewłaściwe metody nauczania, dysleksja, ADHD oraz trudności w uczeniu się a niedostosowanie społeczne. Przemoc szkolna oraz formy profilaktyki. Prezentacja filmu pt.: "Kto się boi szkoły?" (2x45).

Literatura:

Gindrich P.: Funkcjonowanie psychospołeczne uczniów dyslektycznych. UMCS Lublin 2002.

Hołyst B.: Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Raporty Tematyczne nr 7. PWN Warszawa-Kraków 1989.

Neuhaus C.: Dziecko nadpobudliwe. Jak zrozumieć objawy i znaleźć odpowiednie rozwiązania. PZWL Warszawa 2005.

Pospiszyl K., Żabczyńska E.: Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, Warszawa 1986, PWN.

Lipkowski O.: Resocjalizacja, Warszawa, 1980, WSiP.

Kliś M.: Zachowania agresywne a zagrożenia zdrowia psychicznego młodzieży szkolnej. w: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio D. Medicina. Vol. LV Suppl. VII. Lublin 2000.

Kochenderfer B. J., Ladd G. W.: Peer Victimization: Manifestation and Relations to school adjustment in kindergarten. Journal of School Psychology. 34, 1996.

Hyman I. A., Perone D. C.: The other side of school violence: Educator policies and practices that may contribute to student misbehavior. Journal of School Psychology. 36, 1998.

Birch S. H., Ladd G. W.: The teacher - child relationship and children’s early school adjustment. Journal of School Psychology. 35, 1997.

4.Środowisko rówieśnicze a niedostosowanie społeczne. Znaczenie band dziecięcych i młodzieżowych oraz gangów. Formy profilaktyki (2x45).

Literatura:

Hołyst B.: Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Raporty Tematyczne nr 7. PWN Warszawa-Kraków 1989.

Pospiszyl K., Żabczyńska E.: Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, Warszawa 1986, PWN.

Zhang L., Welte J. W., Wieczorek W. F.: Youth gangs, drug use and delinquency. Journal of Criminal Justice. 27, 1999.

5.Media” a nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Zjawisko „przeciążenia sensorycznego”. Agresja i przemoc na ekranie telewizora, monitora, a psychika jednostki w roli widza. „Hipoteza catharsis”, a efekt znieczulenia. I. I., a podatność na przekazywane treści w mediach. Wychowawcze znaczenie mediów. Prezentacja filmu: "Jakiego pięknego syna urodziłam!" (2x45).

Literatura:

K.E.Dill, J.C.Dill: Video game violence: A review of the empirical literature. Aggression and Violent Behavior Vol. 3, 1998.

Lipkowski O.:Resocjalizacja, Warszawa, 1980, WSiP.

L. L. Davidoff: Introduction to Psychology. McGraw - Hill Book Company. New York...Toronto, 1987.