Ogólnie o planie badawczym ,temacie, hipotezach, stosowanych technikach badawczych

Badania przeprowadzono w celu oszacowania trudności/zaburzeń przystosowawczych.Grupę nastolatków z dysleksją (gr. A)porównano z grupą uczniów z trudnościami w uczeniu się nie mającą specyficznej dysleksji rozwojowej (gr. B) oraz z grupą uczniów nie mających trudności w uczeniu się ani dysleksji (gr. C).Selekcji badanych do poszczególnych grup dokonano wykorzystując dane pochodzące z dokumentacji szkolnej i poradnianej oraz wyniki testu 6 objawów trudności w uczeniu się. Test ten uwzględniał takie aspekty jak: czytanie, pisanie, liczenie, poczucie dystresu emocjonalnego oraz frustracji szkolnej. Zaburzenia przystosowawcze dotyczyły trzech niezależnych obszarów funkcjonowania psychospołecznego: samooceny, statusu socjometrycznego oraz zachowania. Samoocenę zbadano wykorzystując Kwestionariusz Samooceny "Jaki jesteś?" P. Sears oraz Skalę TSCS W.H. Fittsa. Status socjometryczny określono za pomocą Plebiscytu Życzliwości i Niechęci Korczaka. Zaburzenia zachowania zbadano Skalą Zachowania Przystosowawczego Nihiry, Fostera i in. W sumie w badaniach uczestniczyło 575 osób (w wieku od 13 do 14 lat; zarówno dziewcząt, jak i chłopców)z czterech szkół ogólnodostępnych. Poziom intelektualny badanych znajdował się w normie. W celu eksploracji zmiennych uwzględnionych w planie badawczym wyodrębniono trzy grupy liczące po 60 osób każda, czyli w sumie w badaniach zasadniczych wzięło udział 180 spośród 575 uczniów. W związku z tym, że w grupie A większość (80%)stanowili chłopcy dyslektyczni zmienną niezależną płci uwzględniono w dodatkowej analizie.
Główną hipotezę roboczą sformułowano w następujący sposób:
Dyslektycy manifestują zaburzenia przystosowawcze w obrębie wszystkich sfer funkcjonowania psychospołecznego: samooceny, statusu socjometrycznego i zachowania. Hipoteza szczegółowa zaś była następująca: Uczniowie z dysleksją (grupa A) będą ujawniali silniej zaburzenia przystosowania w wybranych sferach niż uczniowie zaliczeni do grup B i C.
W celu sprawdzenia hipotez zastosowano model ANOVA. Dokładniejsza identyfikacja różnic międzygrupowych była możliwa dzięki testowi LSD.
Analiza statystyczna danych pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków:
Dyslektycy (grupa A) ujawniają nieprawidłowości w zakresie wszystkich badanych sfer funkcjonowania psychospołecznego.
Jednak zaburzenia w przystosowaniu ujawniają także uczniowie z trudnościami w uczeniu się, u których nie zdiagnozowano specyficznej dysleksji rozwojowej.

Samoocena

Zarówno grupy A jak i B przejawiają większe zakłócenia dotyczące ja realnego i idealnego niż grupa C.
Najbardziej istotna różnica między grupami A i B dotyczyła obszaru ja: stosunek wobec szkoły i własnych możliwości intelektualnych.
Poziom samoakceptacji mierzony wskaźnikiem rozbieżności między ja realnym i ja idealnym wykazywał podobieństwo w 3 grupach.
Płeć nie wykazywała związku ze stopniem samoakceptacji oraz poziomem oceniania siebie w obszarach ja realnego i ja idealnego.
Obraz siebie adolescentów w grupach A i B cechował się wyższym poziomem sztucznej defensywności i niezdolności do szczerego wglądu w siebie.

Status socjometryczny

Uczniowie w grupach A i B nie są tak popularni jak uczniowie w grupie C.
Wskaźnik uspołecznienia mierzony liczbą pozytywnych wyborów oddanych innym jest niższy tylko w grupie B. Nie stwierdza się różnic w tym zakresie między grupami A i C w tym zakresie.
Płeć ma znaczenie dla liczby pozytywnych wyborów oddanych innym.Dziewczęta w przeciwieństwie do chłopców dyslektycznych darzą swoich rówieśników mniejszą aprobatą.

Zaburzenia zachowania

Zarówno grupa A jak i B manifestują zaburzenia zachowania takie jak: gwałtowność i destruktywność, antysocjalność, buntowniczość, hyperaktywność, impulsywność, społeczne wycofanie, kłamanie, stereotypie i dziwaczne ruchy i inne.
Płeć okazała się i w tym przypadku ważną zmienną niezależną.Chłopcy w porównaniu z dziewczętami ujawnili wyższy poziom agresywności, zachowań antysocjalnych i buntowniczości.
Wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań naukowych potwierdziły znane w literaturze światowej zjawisko współwystępowania dysleksji, trudności w uczeniu się, zaburzeń zachowania i emocji. Stwierdzono także współistnienie objawów ADHD, ODD, CD, z trudnościami w uczeniu się i dysleksją.
Rzetelność modelu diagnozy różnicującej (differential diagnosis model) dotyczącego objawów dysleksji, innych zaburzeń uczenia się i zachowania opracowanego przez B. F. Penningtona (1991) uległa potwierdzeniu.

Działalność naukowa