METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE

Kategorie ruchu w metodzie Weroniki Sherborne oraz ich opis

  1. Ruch prowadzący do poznania własnego ciała. Ruchy należące do tej kategorii pozwalają na stopniowe poznanie poszczególnych części ciała, co stanowi sprawę kluczową. Szczególne znaczenie mają stopy, kolana, nogi, biodra, gdyż na nich opiera się ciężar ciała oraz stanowią one łącznik między człowiekiem a podłożem ziemią, podłogą. Kontrola nad ruchami tych części ciała to gwarant utrzymania równowagi. Poznanie własnego ciała i kontrola nad jego ruchami prowadzi do ukształtowania się własnej tożsamości: wyodrębnienia własnego „ja” od otoczenia „nie-ja”.
  2. Ruch kształtujący związek osoby z otoczeniem fizycznym. Celem tej kategorii ruchu jest wykształcenie orientacji w przestrzeni, aby na tej podstawie mógł wytworzyć się związek między człowiekiem a otoczeniem, a w rezultacie poczucie swobody pacjenta w przestrzeni bez lęku, zagrożenia itp. Kategorie 1 i 2 występują równolegle i są ze sobą w ścisłym związku w czasie zajęć.
  3. Ruch wiodący do wytworzenia się związku z drugim człowiekiem. Zasadniczym celem czynności ruchowych tej kategorii jest zachęcanie uczestników zajęć do nawiązania pozytywnych i znaczących kontaktów z innymi osobami, opartych na wzajemnym poznaniu i zrozumieniu potrzeb partnera oraz na wzajemnym zaufaniu.
    Ze względu na typ ruchu R. Laban klasyfikuje związki międzyludzkie jako:
    a) Ruch „z” (with)
    b) Ćwiczenia ruchowe, w których 1 partner jest bierny, drugi zaś aktywny i opiekuńczy względem niego.
    c) Ruch „przeciwko” (against)
    Ćwiczenia ruchowe, których celem jest uświadamianie uczestnikom ich własnej siły przy współdziałaniu z partnerem bez elementów agresji. Z tego powodu nie wskazane jest pobudzanie do przyjmowania postaw konkurencyjności, wyłanianie zwycięzców i pokonanych. Musi nastąpić zamiana ról z aktywnej (atakujący) na bierną (broniący się) i odwrotnie. Ćwiczenia ta umożliwiają wyładowanie nagromadzonych napięć nerwowych
    d) Ruch „razem” (shared)
    Ćwiczenia ruchowe, które wymagają jednakowego zaangażowania partnerów i prowadzą one do wytworzenia harmonii i równowagi. Warunkiem osiągnięcia sukcesu w tym zakresie jest wzajemne zaufanie, zrozumienie, współpraca i równy wkład fizyczny.
  4. Ruch prowadzący do współdziałania w grupie. Różnica w porównaniu z opisanymi powyżej ćwiczeniami dotyczy liczebności uczestników. Jest ona większa - najpierw ćwiczenia wykonuje się w trójkach, a potem z całą grupą. W ćwiczeniach ruchowych „z” dwie osoby mogą zajmować się trzecią. W ćwiczeniach „przeciwko” kilka osób jednocześnie atakuje jedną, co stosuje się w sytuacjach, gdy jeden z członków grupy jest silniejszy lub cięższy niż pozostali. W ćwiczeniach „razem” współdziała kilka osób.
  5. Ruch kreatywny. Ruch ten jest spontaniczny, kreatywny i swobodny - np. taniec wyzwolony. Ma pomóc w sposób twórczy wyrazić „siebie”.

Geneza Metody Ruchu Rozwijającego

Prekursorem metody Weroniki Sherborne był Rudolf von Laban, który jako pierwszy podjął obiektywne obserwacje naturalnych możliwości ruchowych człowieka i ujął je w specjalne skale ruchowe. Według tego autora ze względu na budowę ciała ludzkiego i sposób wykorzystania przestrzeni cechą ruchu jest trójwymiarowość wedle osi: przód - tył, w prawo - w lewo, góra - dół. Bardziej złożone ruchy człowieka opisuje się też w trzech płaszczyznach: drzwiowej, stołowej i poprzecznej. Połączenie tych podstawowych elementów ruchu człowieka tworzy bryłę geometryczną, tj. sześcian - w tym uproszczonym modelu przestrzennym człowieka mieszczą się wszystkie zasadnicze możliwości ruchowe człowieka.
Wnikliwsza analiza ruchów ludzkich umożliwia dalszą rozbudowę modelu przestrzennego do dwudziestościanu - bryły najbardziej zbliżonej do kuli. Oddaje on wszystkie możliwości ruchowe człowieka - tancerza.
W. Sherborne jest uczennicą i kontynuatorką teorii Labana a zarazem twórczynią własnej metody pracy z dziećmi znanej w Wielkiej Brytanii jako Developmental Movement (Ruch Rozwijający).

Założenia Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

Nazwa metody „Ruch Rozwijający” wyraża główną ideę, tj. posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju. System ćwiczeń w tej metodzie wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi, tj. z tzw. baraszkowania.
Podstawowe założenia tej metody to rozwijanie ruchem trzech aspektów:

  1. Świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego.
  2. Świadomości przestrzeni i działania w niej.
  3. Dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.

Wykorzystanie metody w pracy z dziećmi

Metodę stosuje się w Polsce w pracy z następującymi grupami dzieci:

Metoda ta bywa wykorzystywana jako wstępny etap do innych zajęć terapeutycznych, np. dla dzieci mających trudności w czytaniu i pisaniu lub jako część programu terapii psychologiczno - logopedycznej dzieci jąkających się lub psychoterapii dzieci nerwicowych.

Organizacja ćwiczeń i grup zajęciowych

Metodę można stosować indywidualnie - z jednym dzieckiem lub grupowo. Preferowane są jednak zajęcia grupowe, gdyż zapewniają one dziecku lepszy kontakt z dorosłymi lub innymi dziećmi. Liczebność grupy wynosi od 6 do 14 dzieci. Wiek uczestników jest nieograniczony, zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci. W instytucjach opiekuńczo-wychowawczych w zajęciach brać powinien udział cały personel.
Zajęcia muszą odbywać się systematycznie, minimum raz w tygodniu, czas trwania jednego spotkania - około godziny. Początkowo zajęcia mogą być krótsze (20-30 minut) zależnie od samopoczucia i możliwości dzieci.
Należy zapewnić odpowiednie warunki lokalowe: przestrzeń, odpowiednie podłoże (najlepiej parkiet), świeże powietrze. Nie potrzeba żadnych urządzeń lub pomocy do ćwiczeń. Najlepszym przyrządem dydaktycznym dla dziecka jest ciało dorosłego. Czasami potrzebne są materace lub koce, np. gdy dzieci mają znaczne kalectwo fizyczne. Ćwiczyć należy boso, bo zapewnia to najlepszy kontakt z podłogą.
Prowadzeniem grupy powinny zajmować się dwie osoby (przeszkoleni terapeuci).

Lista cech, które powinien posiadać człowiek mający zamiar zostać psychoterapeutą, pracującym Metodą Ruchu Rozwijającego

  1. Nieprzeciętna sprawność intelektualna oraz krytycyzm.
  2. Samodzielność, obrotność i wielostronność.
  3. Żywe i nienasycone zainteresowanie (samouk).
  4. Zainteresowanie ludźmi jako osobami, a nie jako materiałem do manipulowania; szacunek dla integralności drugiej osoby.
  5. Wgląd we własne cechy osobowości, poczucie humoru.
  6. Wrażliwość wobec wielorakości różnych oczekiwań ludzkich.
  7. Tolerancja; postawa pozbawiona zarozumiałości.
  8. Zdolność do przyjęcia nastawienia terapeutycznego, zdolność do tworzenia serdecznych i aktywnych stosunków z innymi.
  9. Pilność, metodyczny styl pracy; zdolność znoszenia nacisków.
  10. Przyjmowanie odpowiedzialności.
  11. Takt i gotowość do współpracy.
  12. Prawość, samodyscyplina i stanowczość.
  13. Subtelne wyczucie wartości etycznych.
  14. Szerokie „zaplecze kulturalne” (człowiek wykształcony).
  15. Duże zainteresowanie psychologią, szczególnie jej aspektami klinicznymi.

Korzyści płynące ze stosowania metody W. Sherborne

Na początek

LITERATURA

Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M. (1992). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. WSiP Warszawa.
Bogdanowicz M., Kasica A. (2003). Ruch Rozwijający dla wszystkich. Harmonia Gdańsk.