LOUIS BRAILLE - BIOGRAFIA
Pewnego dnia mały chłopiec wkradł się
do zakładu ojca, aby się pobawić. Często widział ojca robiącego buty i
zdecydował sam spróbować. Chwycił szydło, ostro zakończone narzędzie do
wykonywania dziur w skórze. Kiedy się pochylił szydło wysunęło się mu z
ręki i przekłuło mu oko, uszkadzając je całkowicie. Z biegiem czasu drugie
oko zostało zainfekowane przez oko uszkodzone szydłem a w rezultacie chłopiec
utracił całkowicie wzrok.
A więc, w jaki sposób to dziecko,
które oślepło w wieku 4 lat stało się jednym z najsłynniejszych obywateli
francuskich wszech czasów?
Pomimo ślepoty Louis Braille, jako
dziecko, uczęszczał do szkoły wiejskiej wraz z widzącymi kolegami przez
okres dwóch lat. W końcu stało się jasne, że nie był on w stanie w tej
szkole zbyt wiele się nauczyć, głównie dlatego, że nie umiał ani czytać, ani
pisać. Bez wykształcenia prawdopodobnie żebrałby, jak inni ludzie
niewidomi w tamtych czasach.
W wieku 10 lat szczęśliwie trafił
do szkoły dla chłopców niewidomych w Paryżu, jednej z pierwszych tego typu
na świecie. Warunki w szkole były bardzo surowe. Budynek był przesiąknięty
wilgocią i niebezpieczny dla zdrowia, a w szkole obowiązywała dyscyplina
i rygor. Uczniowie, którzy źle się zachowywali byli bici, zamykani "w izolatce",
a do jedzenia dawano im czerstwy chleb i trochę wody do picia. W rzeczywistości
taka forma dyscypliny była powszechna we wszystkich szkołach w tamtych
czasach. Życie było ciężkie prawie dla każdego i większość dzieci widzących
kończyło naukę w wieku 12 lat a potem szło do pracy w fabrykach lub kopalniach.
W szkole w Paryżu niewidomi uczniowie
byli uczeni w zakresie praktycznych umiejętności takich jak wyplatanie siedzeń foteli,
krzeseł, wytwarzanie pantofli, co umożliwiło im w przyszłości zarabianie
na życie. Raz w tygodniu po obiedzie chłopcy zabierani byli na spacer do
parku i znajdowali się tam na uwięzi (byli przywiązani liną do osoby prowadzącej, zwykle nauczyciela, opiekuna).
Uczono ich także czytania, ale nie pisania. Litery łacińskie były wypukłe, tak więc
mogli oni je odczytywać, dotykając je opuszkami palców. Takie pismo
była jednak bardzo trudne do odczytywania, ponieważ dużo kłopotów sprawiało odróżnianie
liter.
Litery były wytłaczane za pomocą miedziowego
drutu z jednej strony tak, aby otrzymać wypukłe ich kształty na drugiej stronie.
Każda pojedyncza litera "była drukowana", jakby specjalnie odciskana
za pomocą drutu. Drut ten tłoczono na papierze za pomocą specjalnej prasy i w ten sposób otrzymywano wypukły druk. Niestety,
za pomocą omawianego systemu ludzie niewidomi nie mogli sami nic napisać.
Pewnego razu wydarzyło się coś, co
zmieniło życie niewidomych raz na zawsze. W 1821 roku żołnierz Charles
Barbier przyjechał z wizytą do szkoły. Przywiózł ze sobą system komunikacji,
który wynalazł, nazywający się "nocnym pismem". "Nocne pismo" było początkowo
opracowane, aby umożliwić przekazywanie nocą przez francuskich żołnierzy instrukcji
między okopami, bez potrzeby rozmawiania, a tym samym zdradzenia swoich
pozycji strategicznych nieprzyjacielowi. System ten stanowiło 12 wypukłych
punktów, których różne kombinacje reprezentowały oznaczenia wszystkich
głosek/liter. Niestety system pisma, o którym mowa, był za bardzo skomplikowany
do opanowania przez żołnierzy i został wycofany z użytku przez wojsko.
Młody Louis Braille szybko zdał sobie
sprawę z tego, jak użyteczny mógłby być ten system, gdyby uległ on uproszczeniu.
Przez następnych kilka miesięcy eksperymentował z różnymi systemami pisma/druku, aż
wynalazł ten jeden najlepszy, opierający się na sześciopunkcie. Kontynuował
pracę nad tym systemem przez kilka lat, opracowując notację matematyczną
i muzyczną. W 1827 roku opublikowano pierwszą książkę w brajlu.
Pomimo tego faktu nowy system nie
od razu się przyjął. Widzący nie rozumieli w jaki sposób brajl mógłby
być użyteczny dla niewidomych a nawet jeden z dyrektorów zabronił uczenia
dzieci tym systemem. Na szczęście dzieciom system brajla wydał się bardzo
efektywny i zaczęły sobie zdawać sprawę z korzyści płynących z posługiwania
się systemem brajla.
System brajla umożliwiał ludziom
z inwalidztwem wzroku nie tylko czytać, ale także pisać samodzielnie za
pomocą prostego dłutka i tzw. tabliczki brajlowskiej, przez wykonywanie wypukłych punktów. Od czasu wynalezienia
systemu brajla niewidomi zaczęli być naprawdę niezależni i mogli kierować
sami swoim życiem.
W rezultacie Louis Braille został
nauczycielem w szkole, w której wcześniej był uczniem. Był podziwiany i
szanowany przez swoich uczniów, ale niestety nie dożył czasów, kiedy wynaleziony
przez niego system zaczął obowiązywać na całym świecie. Zawsze cechował
się słabym zdrowiem a w 1852 roku, w wieku 43 lat zmarł na gruźlicę. Przez
chwilę wydawało się, że jego "metoda wypukłego sześciopunktu" zostanie zapomniana po jego śmierci. Na szczęście kilku
"ważnych ludzi" doceniło znaczenie jego wynalazku dla ludzkości.
W 1868 roku grupka 4 niewidomych mężczyzn
pod przewodnictwem Dr Thomasa Armitage założyła Brytyjskie i Zagraniczne
Towarzystwo Ulepszania Wypukłej Literatury dla Niewidomych (British and
Foreign Society for Improving the Embossed Literature for the Blind). Ta
mała grupka stopniowo powiększała się, aż przekształciła się w Królewski
Narodowy Instytut dla Niewidomych, największego wydawcę literatury w brajlu
w Europie i największą organizację dla ludzi z inwalidztwem wzroku w Wielkiej
Brytanii.
Obecnie alfabet Louisa Braille'a (popularny brajl) jest stosowany przez niewidomych
w prawie każdym kraju na świecie. Został on dostosowany do potrzeb prawie
każdego języka na świecie, od albańskiego, zuluskiego, aż po chiński i japoński.
W samej Francji osiągnięcie Louisa
Braille'a zostało w końcu zauważone przez państwo. W 1952 roku jego ciało
przeniesiono do Paryża, gdzie złożono je w Panteonie, miejscu pochówku
narodowych bohaterów Francji.