Czas przełomu formacyjnego z coraz większą ostrością uświadamia dziś potrzebę zmiany dotychczasowych standardów społecznych, szczególnie wyraźnie akcentowanych na niwie kultury, zdrowia i edukacji. Zastraszające tempo życia, ogólne rozprzężenie, dynamika zmian obserwowanych na każdym kroku, wzrost napięć psychicznych, ogólna pauperyzacja społeczeństwa, niedobory egzystencjalne rodzin, widmo bezrobocia i z tym wiążące się następstwa, ignorancja potrzeb dzieci i młodzieży, a także ludzi starych, nikła dbałość o stan zdrowia, zwłaszcza w zakresie higieny psychicznej i racjonalnego, zdrowego stylu życia - to tylko niektóre czynniki, które pośrednio lub bezpośrednio wywierają wpływ na opóźnienia i zaburzenia rozwoju fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży, w tym rejestrowane u nich opóźnienia rozwoju mowy, wady wymowy oraz różnorakie zaburzenia mowy i języka. Mowa jest wielkim darem i złożonym procesem. Jest ona czułym miernikiem - ogólnie mówiąc, zarówno stanów psychicznych człowieka, jak i ewidentnych postępów bądź braków tak intelektualnego, jak i społeczno-emocjonalnego jego rozwoju, a zwłaszcza dzieci i młodzieży. Umiejętność poprawnego mówienia jest niezwykle ważna, zwłaszcza dla dziecka, gdyż wszelkie inne procesy ułatwiające komunikowanie się ludzi między sobą, takie jak czytanie, pisanie czy sygnalizowanie nigdy nie zastąpią tej ludzkiej umiejętności, jaką jest mówienie. Tymczasem polskie statystyki, jakie śledzę od lat, podają zatrważająco wysokie wskaźniki wad wymowy u dzieci i młodzieży. Przyczyny tego zjawiska można wiązać z jednej strony ze skutkami zmian wielkiej transformacji ustrojowej, a z drugiej niezadowalającym ciągle jeszcze stanem świadomości zdrowotnej społeczeństwa i z tym wiążącej się profilaktyki i opieki logopedycznej. W niniejszym referacie podjęłam próbę ukazania systemowego ujęcia profilaktyki logopedycznej - z jednej strony ukazując ją w świetle potrzeb rozwojowych człowieka od poczęcia aż do późnej starości, a z drugiej w świetle wdrażanego etapu reformy polskiej edukacji. Wcześnie podjęta i właściwie rozumiana profilaktyka logopedyczna daje realne szanse osobom, zwłaszcza dzieciom i młodzieży z zaburzeniami mowy i innymi deficytami rozwoju na wyeliminowanie lub zminimalizowanie ich skutków psychicznych i społecznych. Ludziom w podeszłym wieku zezwala natomiast na aktywne, pożyteczne, pełne godności i szacunku życie starego człowieka wśród swoich, kochanych i kochających go ludzi.