Prof. dr hab. Andrzej Sękowski
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Katedra Psychologii Różnic Indywidualnych

Tendencje integracyjne a postawy wobec osób niepełnosprawnych

Problematyka postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych jest przedmiotem zainteresowania psychologów różnych specjalności, a także pedagogów i socjologów. Doświadczenia badawcze psychologów amerykańskich wskazują na to, iż postawy wobec osób niepełnosprawnych są często negatywne. Ponadto powinny być one brane pod uwagę w procesie kształcenia niepełnosprawnych uczniów. Wiąże się to z występowaniem różnych rodzajów niepełnosprawności, różnicami indywidualnymi występującymi w tej grupie uczniów, a także różnym poziomem kompetencji nauczycieli uczących niepełnosprawnych uczniów. Powszechne zaakceptowanie systemu integracyjnego niepełnosprawnych uczniów wymaga jednak od pedagogów, a także psychologów szczególnej dojrzałości i troski o jakość procesu kształcenia i wychowania. Dostrzeganie możliwości powinno iść w parze z realną oceną ograniczeń i trudności. Na szczególną uwagę zasługuje zagadnienie rozwoju kompetencji społecznych i inteligencji społecznej niepełnosprawnych uczniów. Właśnie te kompetencje sprawiają często, iż niepełnosprawny uczeń jest bardziej lub mniej akceptowany przez pełnosprawnych rówieśników w klasie szkolnej. W tej dziedzinie jest dużo do zrobienia i tkwią w niej również nowe jeszcze nie wykorzystane możliwości dydaktyczne i psychologiczne.Szczególnie ważne jest przygotowanie niepełnosprawnych uczniów do takiego funkcjonowania społecznego, które ułatwi być im osobami zaakceptowanymi i oczekiwanymi. Jak wskazują liczne badania od niepełnosprawnego ucznia w klasie szkolnej oczekiwane są szczególne umiejętności i zdolności. Rozumienie psychologicznych uwarunkowań tych społecznych relacji może podnieść poziom efektywności kształcenia integracyjnego uczniów niepełnosprawnych. Problematyka ta związana jest bardzo ściśle z zagadnieniem społecznych postaw wobec osób niepełnosprawnych, a także postaw osób niepełnosprawnych wobec otoczenia społecznego. Ta dziedzina funkcjonowania człowieka może być modyfikowana i rozwijana przez dobrze przygotowanych i kompetentnych pedagogów, nauczycieli i psychologów.